Complexe maatschappij vraagt om ruime bestuurskennis

“In veel ondernemingen hebben de commissarissen geen specifieke opleiding daarvoor gevolgd. Maar als een bredere kring bestuurders meer achtergrondkennis heeft over corporate governance, kan een bedrijf betere afwegingen maken over bijvoorbeeld morele dilemma’s,” zegt Monique Joosen, lid van Topvrouwen.nl en voormalig CFO van Plus Retail. Omdat ze op zoek was naar de best practices op het gebied van ondernemingsbestuur, besloot ze het programma Inzicht in Corporate Governance te volgen.

“Die breed gedragen kennis is onder meer belangrijk omdat maatschappelijke vraagstukken complexer worden. Het is bijvoorbeeld niet zo eenvoudig om als bedrijf uit overtuiging voor het milieu te kiezen. Want wat zijn de gevolgen daarvan, zoals de impact op werkgelegenheid? Voor welke mix van milieu en werkgelegenheid kies je dan uiteindelijk? Hoe maak je die afweging?”

Inzicht in denkprocessen

Door het volgen van het programma werd Joosen zich bewuster van bepaalde risico’s. “Je moet als bestuurder een soort checklist hebben om te zorgen dat je risico’s ondervangt, bijvoorbeeld door hoe je zaken presenteert. Stel je zegt over een bepaalde aanpak dat die voor 66 procent goed werkt, en dat er bij een alternatieve aanpak 33 procent kans is dat het fout gaat. Dan kiezen mensen meestal voor de eerste optie, terwijl het op hetzelfde neerkomt. Ik werd me bewuster van dingen die in het onderbewustzijn van mensen spelen.

Sommige bestuurders en commissarissen redeneren niet richting de toekomst, maar laten hun mindset beïnvloeden door zaken uit het verleden. Of ze gaan met een project door omdat ze erin geïnvesteerd hebben. Denkprocessen zijn belangrijk bij besluitvormingsprocessen en voor het kiezen van het juiste alternatief. Daarom moeten ze niet biased zijn. Aan de hand van casussen tijdens het programma werd dat belang onderstreept. Ik ben daar nu nog alerter op.”

Stappenplan voor besluitvorming

“Ik vond het inspirerend om te praten met andere deelnemers over hun ervaringen en tegelijkertijd de behandelde methodiek in de praktijk te brengen. Die methodiek hield in om in zeven stappen tot een goed overwogen besluit te komen. Door het doorlopen van die stappen bekijk je problemen van meerdere kanten en kun je een duidelijke afweging maken.’’ De bijeenkomst met een juriste die naast haar werk een aantal commissariaten heeft, inspireerde ook. Joosen legt uit waarom: “Zij deelde haar ervaringen om te laten zien wat je bijvoorbeeld kan bijdragen als commissaris. Ook gaf ze belangrijke tips en trucs om in een open sfeer als Raad van Bestuur of Raad van Commissarissen te functioneren. Een van die tips was dat je als raad niet maar moet doorgaan in een bepaald patroon, maar je de tijd moet nemen om te evalueren: hoe hebben we dat gedaan? Waar kunnen we verbeteren?”

Verschillende perspectieven

Joosen: “Tijdens het programma heb ik mijn gedachten over de toekomst verder gevormd. Ik heb nu een sabbatical, maar wil daarna weer aan de slag als CFO en dat combineren met een of twee commissariaten. Op die manier kan ik de dagelijkse praktijk vanuit verschillende perspectieven bekijken. Als je als bestuurder naast je baan een aantal commissariaten vervult, kan je je beter verplaatsen in wat de Raad van Commissarissen van je bedrijf van jou verwacht. Dan word je effectiever.”