‘De financial heeft een belangrijke rol in de weg naar duurzaamheid’

Diane Zandee heeft een achtergrond in Bedrijfskunde en als Registercontroller, en zet zich in voor een verbinding tussen duurzaamheid en finance. “Als financial heb je invloed op de duurzame keuzes die gemaakt worden door de organisatie, door de interne rapportages die je opstelt en door kritische vragen te stellen. Dit vraagt wel om een bredere blik én om pionieren.”

Zandee is Chief Financial Officer bij Trunkrs en docent aan Nyenrode Business Universiteit. Ze verwacht eind 2022 aan Nyenrode te promoveren op de financiële uitdagingen in de circulaire economie. Daarnaast doceert ze in diverse programma’s over de belangrijke rol van financials in het vinden van balans tussen de economische kant en het behoud van de aarde. Ze vertelt: “Mijn opa was boer, van hem heb ik de waarden meegekregen om te zorgen voor de natuur en om dit goed door te kunnen geven aan de volgende generatie. Het gaat mij niet gebeuren dat mijn kinderen en kleinkinderen niet meer in de natuur kunnen lopen zoals wij dat nu kunnen.”

Circulaire economie als ultieme vorm

Het begrip ‘duurzaamheid’ lijkt bijna een hype, vertelt Zandee: “Bijna ieder bedrijf zegt tegenwoordig duurzaam te zijn. Maar dit gaat verder dan het recyclen van koffiecupjes. De echte koplopers leggen de lat steeds hoger en nemen daadwerkelijk strategische stappen om duurzaam te produceren. Bijvoorbeeld door zich te richten op het reduceren van neveneffecten als de CO₂-uitstoot en de afvalberg, of het hergebruiken van materialen. Zware metalen die onttrokken worden aan de natuur komen namelijk nooit meer terug. De volgende stap en de ultieme vorm is daarom voor mij de circulaire economie. Hierbij kijk je niet alleen naar het eerste gebruik van de grondstoffen, maar ook naar hergebruik, een modulaire opzet waardoor producten beter te repareren zijn en het produceren van hoogwaardige producten, zodat je ze langer kan gebruiken. Op deze manier heb je steeds minder nodig uit de natuur.”

Als financial word je opgeleid in de economie en gebruik je financiële indicatoren om keuzes te begeleiden binnen de organisatie. Zandee: “Bij nieuwe duurzame doelstellingen hoort ook een bredere kijk en een nieuwe aanpak van de financial. Dat betekent achter de spreadsheets vandaan komen en het veld in gaan om met klanten en leveranciers te praten. Er liggen bijvoorbeeld kansen op het gebied van logistiek of de benodigde energie om te produceren. In onze financiële, externe verslaggeving wordt al steeds meer gemeld over duurzaamheid, maar het echte verschil zit wat mij betreft in de interne besluitvorming. Met interne rapportages kan je als financial het gesprek in de bestuurskamer sturen.” 

Creativiteit, durf en lef

Zandee licht toe dat dit wel een uitdaging is, omdat je nog niet weet wat werkt en wat niet. “Dit betekent dat je ook transparant en kwetsbaar moet durven zijn, omdat niet alle plannen lukken. Het is pionieren: er is nog zoveel niet ontdekt en bedacht. We zijn gewend om te focussen op cijfers, kortetermijnwinst en financiële indicatoren die aangeven hoe gezond een onderneming is. Voor de transitie naar duurzaamheid moeten alle bestaande structuren, patronen en routines opnieuw geprogrammeerd worden.”

Financials kunnen hier bijvoorbeeld kritische vragen over stellen. Aanvullend geeft Zandee aan dat het nog leuker is om te kijken naar kansen: “We moeten verder kijken dan het tevreden houden van de aandeelhouders en ook stakeholders zoals klanten en leveranciers betrekken. Verzamel daarnaast goede partijen om je heen, die bijdragen aan de transitie naar duurzaamheid. Hiervoor moet de missie en rol van jouw organisatie heel duidelijk zijn, zodat je hier als financial ook scherp op kan blijven. Dit maakt het werk wat mij betreft ook leuker, je hebt een belangrijke rol die er echt toe doet.”

Duurzaam businessmodel en ecologische waarde

Volgens Zandee is een businessmodel pas echt duurzaam als het ook echt geld genereert: “Dat is hoe het systeem nu in elkaar zit. In de toekomst verwacht ik dat ecologische waarde ook meegewogen wordt, oftewel de waarde van de natuur of juist de schade die toegebracht wordt. We weten nu allemaal wat een euro betekent, maar hoe geef je absolute waarde aan een boom of een kilo CO2? We zijn er nog niet, maar werken er naartoe. Hoe sneller we hier komen, hoe makkelijker het wordt om duurzaamheid mee te wegen in de waardering van een organisatie.”

Tijdens de masterclass ‘Duurzaamheid voor de financieel professional’ bespreekt Zandee de rol van de financial: “Het doel is om het gesprek aan de financiële tafel te verbreden door uiteindelijk de ecologische waarde mee te wegen. Hiervoor moeten alle partijen betrokken worden: de financiële instellingen, het bedrijfsleven, de NGO’s en kennisinstellingen. Nyenrode biedt hierin een unieke combinatie van de financiële kant en de ondernemende, pionierende kant. Doordat wij de academische kennis voor de financials vertalen naar de praktijk, wordt de complexiteit stap voor stap verminderd. En hoe meer gedreven mensen er zijn die hun stempel kunnen drukken op de organisatie, hoe meer we kunnen bewegen naar een circulaire economie.”