‘Alles blijft zich ontwikkelen. Dat moeten wij ook doen.’

‘Samenwerking is niet meer dan een middel om doelen te bereiken. Het is geen toverwoord.’ Hoogleraar prof. dr. Hans Bakker geeft het onderdeel Playing field Dynamics and Collaborative Strategies in het Strategic Leadership Program (SLP). ‘Er is geen bedrijf meer dat zijn ambities volledig zelfstandig kan realiseren. Samenwerken is dus noodzakelijk om succesvol te zijn en te overleven.’

Bakker onderscheidt verschillende samenwerkingsverbanden, zoals bedrijven die samenwerken in allerlei vormen met partners op het gebied van kennis, productie en financiën. Maar ook samenwerking tussen mensen en robots. ‘Denk aan robots in productielijnen, ziekenhuizen en aan kunstmatige intelligentie, die in steeds meer gebieden wordt toegepast. Samenwerking is steeds meer internet gebaseerd’, constateert hij. ‘Internet faciliteert samenwerking tussen zowel individuen als bedrijven en overheden’.

Weet wat er speelt

‘Van belang is dat je weet wat er in het speelveld gebeurt’, zegt Bakker. ‘Kodak bijvoorbeeld, maakte fotorolletjes, maar als daar geen vraag meer naar is dan houdt het op. Ze hebben niet gekeken naar ontwikkelingen in het speelveld. Zo valt ook in de retail de ene na de andere keten om. Een mooi voorbeeld van collaborative strategy zijn de Londense taxibedrijven. Zij hebben een eigen platform opgezet als concurrentie tegen Uber. Zij hebben goed gekeken naar wat er in hun speelveld gebeurde en zijn daarop ingesprongen. Vroeger had je joint ventures of werd een bedrijf overgenomen. Tegenwoordig heb je dankzij internet andere, tijdelijke samenwerkingsvormen. Zo komen er steeds meer platformen, waarop potentiele klanten, producenten, dienstverleners en leveranciers samenwerken in het creëren van waarde, bijvoorbeeld Amazon, Alibaba, Bol.com of Airbnb.’

Digital business

‘Digital collaborative business is een onmisbare component geworden, wil je je als bedrijf in deze tijd staande kunnen houden,’ zegt Bakker. ‘Vanuit Nyenrode is er ook een programma om de transitie naar digital business te begeleiden. Kinderen groeien spelenderwijs op met digital tools, maar onze generatie moet ermee leren werken. Zo is de agrosector steeds meer hightech gestuurd. Het systeem om het land te besproeien is gekoppeld aan data over zaairesultaten, bodenkwaliteit en een weersysteem. In Barcelona heb je prullenbakjes met een sensor die doorgeeft wanneer de prullenbak bijna vol zit. Met behulp van deze data wordt de route gepland van een wagentje om alle volle bakken zo efficiënt mogelijk te legen. Dit is een mooi voorbeeld van het is een internet of things. Er komen geen mensen meer aan te pas. De rol van een manager verandert door zo’n systeem als die prullenbakjes.De digitale wereld en dus ook het bedrijfsleven worden hierdoor nog dynamischer met alle gevolgen voor onze manier van werken, beroepen in ondernemingen een dergelijke. Medewerkers worden vaker tijdelijk aangesteld op basis van hun expertise die tijdelijk nodig is binnen een onderneming.’

Ruimte voor creativiteit

Bakker noemt deze ontwikkelingen uitdagend, hoewel hij aangeeft dat er verschillend tegen wordt aangekeken. ‘Er zijn optimisten die grote wonderen verwachten van digital business. Maar er zijn ook denkers die bang zijn dat de samenleving eraan gaat door deze ontwikkelingen. De techniek ontwikkelt zich zo snel dat je er niet aan ontkomt om de gevolgen daarvan te blijven monitoren. Voortdurend met je speelveld in dialoog blijven is van groot belang om te overleven als bedrijf en als samenleving om het welvaartsniveau te bewaken.’

Meerdere wegen

Tijdens de colleges gaat Bakker met de deelnemers onder meer in op actuele ontwikkelingen: ‘We kijken gezamenlijk naar wat er speelt en dat vertalen we dan naar je eigen strategie. Er zijn altijd meerdere wegen, er is geen standaard aanpak. Daarbij kunnen we veel van elkaar leren. Sommigen willen graag een pasklaar antwoord, maar daarmee doe je jezelf tekort. Vaak denken mensen dat het wel meevalt, maar zelfs IT-bedrijven moeten zich aan nieuwe ontwikkelingen aanpassen. Proberen te begrijpen welke ontwikkelingen er in jouw speelveld zich voltrekken zijn van groot belang voor het bepalen van je strategie. Samenwerking met alle belangrijkste stakeholders kan je daarbij goed helpen. Alles in ons speelveld blijft zich ontwikkelen. Dat moeten wij ook doen.’ 

Prof. dr. Hans Bakker internationaal business- en strategieadviseur en is als kerndocent verbonden aan Nyenrode. Daarnaast is hij directeur van adviesbureau Javelin Partners.