Audits voor minder complexe entiteiten

Kleine en middelgrote bedrijven vertegenwoordigen een belangrijk deel van de economie. Toch waren de internationale controlestandaarden niet goed toegespitst op deze categorie van ondernemingen. Niels van Nieuw Amerongen, die de Kreston Netherlands MKB Accountancy leerstoel bekleedt aan Nyenrode Business Universiteit, analyseerde met een onderzoeksteam rondetafelgesprekken met belanghebbenden die gericht waren op een internationale controlestandaard voor minder complexe entiteiten. De bevindingen vatte hij samen in twee internationale publicaties.

De bestaande internationale controlestandaarden zijn van toepassing op alle jaarrekeningcontroles, ongeacht de omvang van een organisatie. Wel bevatten deze controlestandaarden een aantal overwegingen die accountants in een mkb-omgeving kunnen toepassen. “In de praktijk blijkt dat accountants in een mkb-setting vaak worstelen met die overwegingen”, legt Van Nieuw Amerongen uit. “Bijvoorbeeld omdat in het mkb sprake is van een minder formele interne beheersingsorganisatie, of omdat accountants moeilijkheden ervaren bij het toepassen van een controlestandaard in specifieke situaties, zoals die waarbij sprake is van een dominante directeur-grootaandeelhouder.” Accountants van over de hele wereld pleitten daarom al jaren voor het ontwikkelen van een aparte standaard voor de controle van kleine en middelgrote organisaties. Onder druk van verschillende belanghebbenden heeft de International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB) in 2021 een concept controlestandaard uitgebracht voor wat ze noemen less complex entities (LCE). Deze sterk vereenvoudigde nieuwe standaard bevat uitsluitend de kernvereisten van de bestaande controlestandaarden.

Internationale publicaties

Om de standpunten van belanghebbenden te peilen ten aanzien van een internationale controlestandaard voor het mkb, heeft de IAASB internationale rondetafelgesprekken georganiseerd. Een projectteam, onder voorzitterschap van prof. dr. Niels van Nieuw Amerongen RA, analyseerde deze gesprekken en rapporteerde de uitkomsten in twee internationale publicaties in het Journal of International Finance Management & Accounting. De artikelen hebben een directe impact op de regelgeving van de IAASB, die momenteel toewerkt naar een definitieve versie van de nieuwe LCE-standaard. In deze standaard heeft de IAASB kwalitatieve (groepsaudit)kenmerken opgenomen die direct gelieerd zijn aan de twee artikelen van Van Nieuw Amerongen et al. (2023). Over het algemeen wordt er weinig onderzoek gedaan op het gebied van audits in het mkb, waardoor onderzoek en literatuur over dit onderwerp zeer schaars is. De twee artikelen van Van Nieuw Amerongen zijn daarom nieuw op dit gebied en in een recent artikel in het Journal of Accounting Literature wordt al veelvuldig naar deze artikelen verwezen. Ook is Van Nieuw Amerongen door dit tijdschrift gevraagd als expert reviewer.  

Gevolgen voor accountants

“Omdat een groot aantal audits gelieerd is aan het mkb, zal de LCE-standaard een aanzienlijke impact hebben op het werk van accountants”, vertelt Van Nieuw Amerongen. “Van hen wordt verwacht dat zij in de praktijk gebruik gaan maken van deze nieuwe standaard.” Naast de internationale publicaties, verzorgde Van Nieuw Amerongen daarom ook een interactieve lezing voor de Vereniging van Accountancystudenten van Nyenrode en een presentatie voor mkb-accountants bij V&A accountants-adviseurs.