Houden bedrijven onvoldoende rekening met financiële gevolgen klimaatverandering?

Klimaatverandering is een dringende kwestie die in alle aspecten van de samenleving doordringt. Momenteel neemt de druk op internationale ondernemingen toe om cruciale vragen aan de orde te stellen over hoe zakelijk leiders hun verantwoordelijkheid kunnen nemen voor toekomstige generaties.

Houden bedrijven rekening met de financiële gevolgen van klimaatverandering? Of valt de impact van klimaatverandering nog grotendeels buiten de zaken waarover het management verantwoording aflegt? Helaas lijkt vooral dat laatste het geval te zijn.

Wereldwijd dringt bij bedrijven steeds meer het urgente besef door dat het management in eerste instantie verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van een langetermijnstrategie voor klimaatverandering. Business schools kunnen er haast niet meer omheen om toekomstige managers te leren hoe en waarom het zo belangrijk is rekening te houden met de financiële gevolgen van klimaatverandering.

Duurzaamheidsboekhouding en verslaglegging is weliswaar al tientallen jaren onderwerp van gesprek, maar pas de laatste jaren is sprake van een groeiende behoefte om van duurzaam zakelijk gedrag een prioriteit te maken in de financiële verslaglegging. Met name de energiesector moet zich hiervan bewust zijn. Het is ongelooflijk zorgwekkend om te zien dat bedrijven in deze sector er niet in zijn geslaagd de toekomstige gevolgen van klimaatverandering te voorspellen en hierop in te spelen. Dit is opmerkelijk, omdat het zeer waarschijnlijk is dat klimaatverandering effect zal hebben op de toekomstige waarde van de productiemiddelen van zowel duurzame energiebedrijven als niet-duurzame energiebedrijven.

Klimaatverandering betekent dat de vraag naar hernieuwbare energie toeneemt ten koste van de vraag naar niet-hernieuwbare energie. Het lijkt erop dat hierover aan beide kanten onvoldoende is nagedacht. Dit heeft tot gevolg dat de financiële plannen van bedrijven de komende jaren aanzienlijk zullen veranderen. Managers moeten erop voorbereid zijn deze risico's het hoofd te bieden.

Inmiddels is het echter duidelijk dat de financiële risico's en kansen die met klimaatverandering gepaard gaan, nog altijd onvoldoende worden beoordeeld. De druk bij bedrijven neemt toe om meer openheid te geven over de precieze impact van klimaatverandering op hun financiële prestaties op de lange termijn.

Voor niet-duurzame energiebedrijven is het zorgelijk dat veel van hun financiële verslagen tekortschieten in de informatie over de gevolgen die zich zeker zullen voordoen wanneer de beschikbaarheid van olie afneemt. Met de reële dreiging van klimaatverandering als blijvend wereldwijd vraagstuk zullen booractiviteiten onder politieke en maatschappelijke druk onvermijdelijk worden teruggeschroefd. Het 'koolstofvrij maken' van de economie en maatschappij vraagt om een aanzienlijke verandering van onze manier van leven. Door klimaatneutraal te worden, waarbij onze CO2-uitstoot gecompenseerd wordt door groene maatregelen, zal de vraag naar olie uiteindelijk afnemen.

Opvallend is echter dat hernieuwbare energiebronnen in de financiële sector onderschat worden. De energieleveranciers hebben een aantal grote tekortkomingen die ze het hoofd moeten bieden als zij in de toekomst als een serieuze optie voor beleggers in aanmerking willen komen. Dat komt omdat zij zichzelf, net als andere producenten van hernieuwbare energie, momenteel onderwaarderen in hun financiële verslagen. Deze bedrijven focussen puur op hun huidige omzet en uitgaven en kijken daarbij niet naar de lange termijn. Op vragen als hoeveel wind- of zonne-energie zij in de toekomst zouden kunnen produceren, geven zij geen antwoord. Dit toont duidelijk aan dat zij onvoldoende inzicht hebben in de gevolgen van klimaatverandering.

Een verklaring voor dit gebrek aan financiële voorspellingen bij duurzame energiebedrijven is dat het huidige financiële rapportagesysteem zich niet leent voor duurzame energiebedrijven. Bedrijven zouden in staat moeten zijn waardevolle inzichten te bieden in de verwachte toename van hun toekomstige instroom van kasmiddelen en innovatiepotentieel. Voor duurzame energiebedrijven is dat binnen de huidige kaders echter niet mogelijk, waardoor zij geen verantwoording afleggen voor de financiële gevolgen van klimaatverandering. Uiteraard belemmert dit geldschieters en investeerders om het financiële potentieel van een duurzaam energiebedrijf op de juiste manier op waarde te schatten ten opzichte van dat van een niet-duurzaam energiebedrijf.

Het is duidelijk dat bedrijven nog steeds onvoldoende rekening houden met de financiële gevolgen van klimaatverandering. Terwijl niet-duurzame energiebedrijven hun aantoonbare energiereserves openbaar maken, slagen duurzame energiebedrijven er nog altijd niet in om financiële belanghebbenden en het algemene publiek van vergelijkbare informatie te voorzien, ondanks de snel groeiende vraag naar duurzame energiebronnen. Dit komt omdat duurzame energiebedrijven door de huidige boekhoudkundige standaarden en kaders niet of niet goed over hun waarde kunnen rapporteren. Bovendien stelt het bestaande systeem duurzame energiebedrijven niet voldoende in staat om financiële investeerders inzicht te geven in hun verwachte groei en innovatiepotentieel.

Dit probleem kan worden opgelost door een geavanceerder model te ontwikkelen en degenen in managementposities te blijven informeren. Het effect van klimaatverandering op het bedrijfsleven is een belangrijk onderwerp voor bedrijfsopleidingen. Want als de risico's werkelijk zo dreigend zijn als deskundigen beweren, dan heeft dit zonder meer gevolgen voor de economie. Business schools moeten naast praktische en managementvaardigheden ook klimaat gerelateerde cursussen aanbieden om toekomstige leiders uit te rusten met de vaardigheden om organisaties te leiden die niet alleen rekening houden met de financiële gevolgen van klimaatverandering op de korte termijn, maar ook op de lange termijn.