“Het is belangrijk dat accountants de goede vragen leren stellen”

“Het inzicht is er op alle fronten. Als we zo doorgaan is er te weinig wereld voor de mensen van straks”, zegt Remko Renes. “Dit besef dringt nu ook door in het zakelijk domein. Bedrijven moeten ook over duurzaamheid gaan rapporteren, en op de accountant wordt vertrouwd als assurance provider. Die kijkt toe en vraagt: is die informatie wel betrouwbaar?”

Remko Renes en Roderik Meeder geven de nieuwe training ‘Introductie ESG Reporting en Assurance’ voor trainees in de Praktijkopleiding Assurance. De driedaagse training gaat op 19 juni van start op Nyenrode Business Universiteit. Ze vertellen over het doel van de training en de vaardigheden die trainees er kunnen leren.

Environmental, Social & Governance

In november 2022 heeft het Europees Parlement ingestemd met het wetsvoorstel voor een Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Dat is een EU-richtlijn die voorschrijft dat grote ondernemingen verplicht worden in hun bestuursverslag te rapporteren over hun impact op milieu-aspecten en HR- en sociale aspecten, oftewel Environmental, Social & Governance (ESG). Renes: “We hebben er meer dan 100 jaar over gedaan om als accountants te komen waar we nu staan in de controle van de jaarrekening. Nu komt daar een heel nieuw assurance-rapport bij, dat bij een ESG-rapport. Daarvoor heb je andere kennis en vaardigheden nodig.”

Relevant voor het maatschappelijk verkeer

Waarom is het zo belangrijk dat beginnende accountants hier iets over meekrijgen? Roderik Meeder: “Wij leiden accountants op om informatie naar het maatschappelijk verkeer te beoordelen en daar assurance bij te geven. Het maatschappelijk verkeer vindt ESG-informatie heel relevant. Bijvoorbeeld als je kijkt naar de stikstofcrisis, naar biodiversiteit, dat zijn echte wezenlijke onderwerpen van dit moment. Wat doet een marktpartij die daarbij betrokken is? Dat lees je niet in de jaarrekening maar in het bestuursverslag. Dit is ESG-informatie. Het is belangrijk dat je als accountant leert waar de aandachtspunten zitten, zodat je hierover met klanten in gesprek kunt gaan.”

Ook praten met niet-financiële afdelingen

Om dat te kunnen moeten accountants de goede vragen leren stellen. Renes: “In de training volgen we drie dagen het proces van wat je als accountant tegenkomt. Dat doen we in de ochtend aan de hand van een casus, en in de middag gaan de trainees dit vertalen naar een eigen klant. We beginnen met het strategische deel: Hoe zit het bedrijf in elkaar? Wat is de kern? De tweede dag bespreken we waar je de informatie vandaan moet halen. Hoe tel je die cijfers op en maak je er betrouwbare informatie van? En welke eisen stelt dit aan de bestuurlijke informatieverzorging? En de derde dag gaat over het controleplan: hoe richt je de controle in? Je zal juist niet alleen gaan praten met mensen met een financiële achtergrond maar bijvoorbeeld ook met de ontwerpafdeling: ‘Werk jij wel met energiezuinige materialen?’.”

Dubbele materialiteit

Een belangrijk begrip hierbij is dubbele materialiteit. Materialiteit is de mate waarin afwijkingen in informatie de beslissingen van gebruikers kunnen beïnvloeden. Behalve naar de financiële materialiteit moeten accountants bij ESG-verslaggeving ook kijken naar de impact-materialiteit: wat is de impact van jouw onderneming op de buitenwereld, bijvoorbeeld op biodiversiteit of CO2-uitstoot?

Meeder: “Als je een financial auditor bent, dan weet je wanneer iets financieel materieel is, je hebt een relatief kader. Bij ESG is dat niet op voorhand meteen duidelijk. Dus je moet je echt inleven in de specifieke situatie van jouw ondernemer. Maar ook van de buitenwereld. Daar moet je een antenne voor ontwikkelen. In deze training maak je daar een begin mee.” Renes: “Wat belangrijk en materieel is, bepaal je niet meer zelf, maar wordt bepaald door de vele stakeholders van de organisatie. Met dubbele materialiteit krijgt elke organisatie een stadion vol stakeholders.”

De accountant in de regiekamer van de onderneming

Toen Renes accountancy studeerde in Rotterdam, speelde er een gifschandaal: de grond onder een nieuwbouwwijk in Lekkerkerk bleek vervuild. “Toen was het nog zo dat het voor de verslaggeving van een bedrijf pas belangrijk werd op het moment dat er kosten moesten worden gemaakt om het op te ruimen," vertelt hij. "Maar nu moet je al meteen rapporteren: van welke grondstoffen maak je gebruik en wat doe je met jouw afval? Eindelijk krijg je als accountant een rol in de regiekamer van de onderneming. Je raakt het bedrijf in de kern van wat ze aan het doen zijn.”