Brede kennis van Tax Assurance nodig door ontwikkelingen rondom belastingen

“Tax Assurance is een nog vrij onbekend, breed en multidisciplinair vakgebied. Zekerheid over de fiscale positie voor ondernemingen staat hierbinnen centraal. Tijdens het programma Tax Assurance in een digitale wereld bespreken we onder meer relevante ontwikkelingen op dit gebied,” zegt hoogleraar effectiviteit van het overheidstoezicht Lisette van der Hel, die het programma aan Nyenrode Business Universiteit opzette. Samen met oud-deelnemer Dennis Post, fiscaal adviseur, vertelt ze meer over het programma. “Voorbeelden van ontwikkelingen zijn de vraag naar transparantie, het internationaal uitwisselen van fiscale informatie en de impact van digitalisering en technologie. Daarbij komen de psychosociale, economische en ethische invalshoeken aan bod. Ook kijken we vanuit het perspectief van het bedrijfsleven, de Belastingdienst én fiscaal adviseurs. De deelnemers en docenten komen uit alle drie sectoren. Dit zorgt tijdens het programma voor interessante discussies en inzichten.”

Post herkent dit. “Je leert van elkaar. Ons beroep wordt steeds meer multidisciplinair. Het is interessant om dieper in te gaan op het snijvlak tussen ontwikkelingen en je dagelijkse werk. Ik ben zelf actief op het gebied van blockchain. Je ziet dat blockchain een andere manier vraagt om te kijken naar bedrijfsprocessen. Maar dan moet je wel begrijpen wat blockchain inhoudt en betekent. Dat geldt ook voor allerlei andere maatschappelijke invloeden. Tijdens het programma kwam bijvoorbeeld ethiek uitgebreid aan bod. Dat is een steeds belangrijker onderdeel van ons beroep.”

Ethische dilemma’s

Van der Hel beaamt dit: “Bij de uitvoering van de belastingregels kan een medewerker van de Belastingdienst, maar ook van een advieskantoor, gemakkelijk terecht komen in ethische dilemma’s. Denk maar aan belastingontwijking: is dat geoorloofd en in welke mate? Een van de deelnemers bracht daarover een casus in. Volgens de wet moest hij op besluit A uitkomen, maar dat strookte voor zijn gevoel niet met hoe de regelgeving bedoeld is. Tijdens het programma heeft hij  dit vraagstuk uitgewerkt aan de hand van een moreel intervisiemodel dat tijdens de colleges werd behandeld. Zijn uitwerking gaf hem en zijn collega’s in de praktijk veel houvast bij het dilemma over of afwijken van de letter van de wet in bepaalde gevallen gerechtvaardigd is.”

Horizontaal toezicht

“Een van de actuele thema’s dat terugkomt in het programma, is de doorontwikkeling van horizontaal toezicht,” zegt Van der Hel. “Veel grote ondernemingen en fiscaal dienstverleners sluiten sinds 2005 een convenant met de Belastingdienst om op een andere manier samen te werken: via horizontaal toezicht. Hierdoor krijgen ondernemingen vooraf meer zekerheid over hun fiscale positie. Het voordeel voor de Belastingdienst is dat ze achteraf minder controles hoeven uit te voeren. Dit horizontaal toezicht verandert echter in 2020. In het programma bespreken we onder meer de veranderingen en de redenen daarvoor, maar ook de kansen en uitdagingen voor bedrijven. Zo kunnen bedrijven en adviseurs zich beter voorbereiden.”

Kijkje in de keuken

Het interessantste onderdeel van het programma vond Post de tax directors die vertelden hoe ze in de praktijk zaken aanpakten. “Dat kijkje in de keuken zorgt ervoor dat de theorie tot leven komt. Ik ben zelf adviseur en het is mooi om te zien hoe de theorie in de praktijk daadwerkelijk tot leven komt. Er was bijvoorbeeld een btw-specialist die liet zien hoe hij een tax control framework had opgezet en hoe dat in de praktijk werkte. Verder heb ik geleerd dat tax assurance begint met bewustwording in de gehele organisatie over het belang van belastingen. En dat ik als adviseur een veel bredere kennis moet hebben dan alleen kennis over fiscaliteit. Dat geef ik de mensen in mijn team ook mee: het gaat niet alleen om de regeltjes.”

Nieuwe technologieën

Van der Hel: “In het programma komt ook de rol van nieuwe technologieën zoals machine learning, blockchain en continuous monitoring aan bod. Hoe veranderen deze de fiscaliteit door bijvoorbeeld het automatiseren van menselijke taken en het selecteren van risico’s? Maar ook bespreken we de dilemma’s: wat gebeurt er wanneer je algoritmen gebruikt, wat zijn de ethische dilemma’s?” Post: “Als fiscalist moet je iets snappen van technologie, anders wordt het erg lastig. De wereld om ons heen is aan het veranderen en het zou heel naïef zijn om te denken dat ons werk niet mee verandert.” “Kennis van Tax Assurance zorgt voor wendbaarheid en flexibiliteit die in de huidige maatschappij nodig is om overeind te blijven,” aldus van der Hel. Na dit programma kan Tax nooit meer een black box zijn.