“Controller moet impact technologie niet onderschatten”

Controllers hebben de neiging om de digitale disruptie te onderschatten, stelt Bob de Wit, Hoogleraar Strategisch Leiderschap aan Nyenrode Business Universiteit. “Finance gaat fundamenteel veranderen.” 

De Wit ziet het vaker gebeuren bij de adoptie van technologie. “Het duurt altijd langer dan je denkt voordat een technologie doorbreekt. Dat zorgt ervoor dat mensen denken: “Het zal zo’n vaart niet lopen’. Vervolgens is na de definitieve doorbraak de impact groter dan we denken.” 

Meer dan de moeite waard

Ontwikkelingen die voor de controller meer dan de moeite waard zijn, zijn volgens De Wit robotisering en kunstmatige intelligentie. “Robots zijn al zo ver dat ze de motorische bewegingen van een mens kunnen doen. Dan is het niet heel ver meer dat robots ook het repetitieve werk van een mens overpakken. Ze gaan opereren naast de mens zelf. Dat kost traditionele werkgelegenheid.” Daarnaast vestigt De Wit de aandacht op kunstmatige intelligentie. “De ontwikkeling daarvan is al begonnen in 1997 met Deepblue die Kasparov versloeg met schaken. De combinatie van kunstmatige intelligentie met veel data, oftewel big data, maakt dat we machine learning kunnen toepassen. Die laatste technologie krijgt zo meer en meer tractie.”

De Wit denkt niet dat controllers door die technologieën hun baan verliezen. “Techneuten hebben de neiging te overdrijven. ‘Controllers en accountants zullen hun baan verliezen’, zeggen ze dan. Daar geloof ik niet in. IBM's Watson-technologie helpt in de zorg, maar vervangt de dokter ook niet. Het vak van de dokter is, net als bij controllers, deels technisch van aard. Denk aan kennis opzoeken en weten hoe de mens in elkaar steekt. Voor dat deel kan een arts een computer raadplegen. Hij moet dus weten hoe hij samen kan werken met Watson. Maar met mensen omgaan, goede vragen stellen en emoties inschatten kan de computer niet. De analogie naar de controller toe is logisch. Ook hij of zij moet leren omgaan met de technologie. Tegelijkertijd wordt de menskant belangrijker.”

Technologie voor je laten werken

Technologie voor je laten werken en tegelijkertijd sociale vaardigheden hebben om impact te maken op de business. Die kant gaat het op voor controllers. “Het zou daarom goed zijn om als controller in gesprek te gaan met een controller van Google. Met zoveel data in zijn bedrijf, hoe pakt hij of zij de planning- en controlecyclus op? Valkuil voor financials is dat ze her en der technologie toepassen. Een verbetering hier. Daar een stapje meer efficiëntie. Maar ze maken dan niet de omslag naar écht datagedreven werken. Dat is als honderd taxichauffeurs die samen op de hei proberen te bedenken wat de toekomst van de taxibranche is. Niemand komt op een app die hen overbodig maakt.”

Om fundamenteel anders naar het controllersvak te kijken, zouden controllers op zoek kunnen gaan naar methodes en voorbeelden van organisaties die niet een heel verleden met zich meeslepen. De Wit: “Hoe zijn zij in control over hun processen? Daar zit, gechargeerd, niet iemand met een aktetas die de boeken induikt.” Data zal daar leidend zijn, stelt de hoogleraar. “Dat is ook logisch. Het menselijk brein is beperkt. Als je een IQ van honderd hebt, ben je al heel slim. Nobelprijswinnaars zitten daar met het getal honderdzestig boven. Maar met kunstmatige intelligentie kan je naar driehonderd gaan. Waarom zou je daar dan niet gebruik van maken?”

Verdiepen in nieuwe technologieën

Onder meer voor het toepassen van regels en herkenning van patronen. “Waar je met een audit via een steekproef een aantal facturen bekijkt, kan je met kunstmatige intelligentie een controle voor de volle honderd procent oppakken. Je kan daarbij zelfs de uitzonderingen eruit laten gooien en die door een controller laten beoordelen. Van die beoordeling leert de machine weer, waardoor deze slimmer en slimmer wordt. En meer facturen kan behandelen.”

De Wit raadt controllers aan zich te verdiepen in de nieuwe technologieën. “Blockchain, kunstmatige intelligentie, machine learning, robotic accounting, enzovoorts. Begrijp wat die technologieën voor jou en je organisatie kunnen doen.” Bij de controllersopleidingen van Nyenrode is een groot deel van het programma ingeruimd voor technologie. “We lopen voorop in het mensen meenemen in deze ontwikkelingen. In het curriculum is als vanzelfsprekend ruimte ingebouwd voor het onderwerp data. Geen enkele businessschool speelt zo dicht op de bal. Ondernemend en gericht op de praktijk. Dat is belangrijk, want de vraag hoe technologie de toekomst gaat veranderen, vergt verbeeldingskracht en creativiteit. Dat vraagt er dus ook om dat je met die wereld van morgen in contact komt. Dat kan bij ons.”  

Dit artikel is origineel verschenen op de website van cmweb.nl. Het is met toestemming herplaatst.