Zo creëer je maatschappelijke meerwaarde met kleine handelingen

‘We staan als maatschappij voor heel grote opgaven. De transities die momenteel gaande zijn, veranderen onze manier van werken fundamenteel.’ vertelt docent prof. dr. André Nijhof. Bij de module Duurzame Transitie & Stewardship staan actuele veranderingen in de maatschappij centraal. Voorbeelden hiervan zijn de energietransitie en de kentering in de zorg, maar ook gelijkheid tussen mannen en vrouwen op de werkvloer.

Verandering door bewustwording

‘De eerste stap naar verandering is bewustwording’, aldus Nijhof. ‘Het herkennen en erkennen van de maatschappelijke problemen waar jouw organisatie mee te maken heeft. Vaak gaat het om problemen waar binnen het huidige systeem niemand verantwoordelijkheid voor kan of wil nemen. Bijvoorbeeld hulpbehoevenden die nu tussen wal en schip vallen. Toch kunnen daar wel oplossingen voor gevonden worden, maar dat vereist innovatie gericht op waardecreatie. Maar dan wel meervoudige waardecreatie; het in balans brengen van de economische, sociale, milieu en andere impact die elke organisatie heeft’.

Als voorbeeld van meervoudige waardecreatie noemt Nijhof de Nederlandse Spoorwegen. ‘Dit is een organisatie die zich richt op mobiliteit, maar ook hier ontstaan fundamentele vragen. Nu is het nog de trein versus een auto op fossiele brandstoffen, maar dat gaat richting de trein versus elektrisch vervoer. De NS bereidt zich daarop voor door nu al alle treinen 100% op hernieuwbare energie te laten rijden. Daarnaast hebben zij een meerwaarde gevonden door in te spelen op het sociale aspect van vervoer. Zo staat op sommige treinstations bijvoorbeeld een piano. Er is behoefte aan sociale cohesie, aan binding.’

Stewardship als vertrekpunt

‘Het vertrekpunt dat je hanteert bij waardecreatie is cruciaal voor wat je kunt bereiken. Dit vertrekpunt zoeken we in het gaan staan voor een gemeenschappelijke belang. Zoals Buurtzorg is gaan staan voor zorg vanuit de menselijke maat en Tony Chocolonely is gaan staan voor een slaafvrije chocoladesector. We noemen dat het Stewardship-perspectief,’ legt Nijhof uit.

Stewardship is het perspectief dat je onderdeel bent van een groter geheel. Dat is voor veel organisaties een nieuw en wat ongebruikelijk vertrekpunt, maar als het goed wordt opgepakt wordt het juist een kracht van deze organisaties.

Het zorgt namelijk voor binding binnen de organisatie maar ook met andere partijen in de keten en buiten de keten. Samenwerking is juist dan essentieel en dat heeft een veel steviger fundament als je van een gemeenschappelijk belang uitgaat in plaats van een eigenbelang. Op die wijze ontstaan fundamentele veranderingen die veel verder gaan dan alleen verbeteringen op organisatieniveau.

Vertrouwen tussen mensen

‘Meervoudige waardecreatie vereist vertrouwen tussen mensen, maar dit vertrouwen is structureel aan het afnemen. Door de opkomst van het populisme, door de complexiteit waar we in onze huidige transparante maatschappij steeds meer van bewust zijn, maar ook door de keuzes die we maken bij de inrichting van onze organisaties. ‘Daar gaan we mee aan slag in deze module, met een focus op wat de deelnemer vanuit zijn of haar rol kan oppakken.

Je moet niet in je eentje de wereld willen veranderen, want dat lukt niet.

‘Accepteer liever de balans tussen negatieve en positieve impact en pak op wat je zelf kunt veranderen’, adviseert Nijhof ‘Blijf dicht bij jezelf, want alle grote veranderingen beginnen klein. Mits die kleine veranderingen gebaseerd zijn op groot denken. Daar zit een mooie paradox in en die gaan we afpellen in de module’.

Tijdens de module Duurzame Transitie & Stewardship van de Modulair Executive MBA, track Public & Private wordt besproken hoe we samen op individueel, organisatie- en institutioneel niveau oplossingen kunnen vinden voor vraagstukken rondom duurzaamheid. Maatschappelijke vraagstukken rond duurzaamheid zijn sector-overstijgend en kunnen alleen succes hebben als private en publieke organisaties samenwerken.