Data-expert Alice Ogink verdiept zich in ethiek

Alice Ogink werkt als Product Owner Data Analytics bij Solera Nederland, een bedrijf dat software ontwikkelt en smart data levert rondom schades aan auto’s en huizen. “Ik heb altijd in de data-hoek gewerkt, maar heb een brede interesse. Ik vind het leuk om me in vraagstukken vast te bijten.” Leergierig als ze is, ging Ogink op zoek naar een studie om zich verder in haar vak te verdiepen. Dit leidde tot een keuze voor de modulaire MBA Business & IT van Nyenrode Business Universiteit.

De MBA-opleiding is sterk praktijkgericht. “Alle papers die je schrijft hebben te maken met je werk”, beaamt Ogink, “Het kan gaan om een specifiek project, maar ook meer om een reflectie op iets dat je op je werk hebt waargenomen.” Al enige tijd is zij gefascineerd door het fenomeen connected car. Geen wonder dat ze onlangs een paper schreef over de data die connected cars genereren. Het schrijven van het paper is een onderdeel van de module Business Ethics in Context van de opleiding. Ogink: “Dit is een verplichte module, die ik verrassend interessant vond! In de module kijk je naar de aspecten markt, ethiek en wetgeving. In het geval van connected car data is dat met name de AVG.”

Ethische vraagstukken

Ze vervolgt: “Connected cars genereren veel data. Ik heb bekeken welke groepen data dat zijn en of ze interessant zijn voor bedrijven en instellingen. Je kunt dan denken aan fabrikanten, schadeherstellers, dealers, winkels – wat zijn geschikte vestigingslocaties en openingstijden? – de overheid en verzekeraars. Je stuit bij het gebruik van zulke data al snel op ethische vraagstukken. Denk maar eens aan veilig rijden in ruil voor een korting op je verzekeringspremie. Die keuze maak je als consument bewust, maar betekent het dat degenen die die keuze niet maken, weleens onveilig zouden kunnen rijden?”

Je komt ook al snel uit op de vraag van wie de data zijn. Van de berijder, de autofabrikant, de fabrikant van het onderdeel dat de data genereert…? Wie mag de data gebruiken voor welke doeleinden? Berijders van connected cars en mede weggebruikers profiteren van verhoogde veiligheid doordat de auto bijvoorbeeld automatisch remt als er een botsing dreigt. Connected cars kunnen ook zorgen voor een betere doorstroom van het verkeer, via real-time verkeersinformatie en navigatiesystemen, maar ook via systemen als adaptive cruise control.

Wil je beslissingen wel automatisch gaan nemen?

Zijn berijders zich er van bewust welke data ze delen? De auto maakt connectie met je smartphone en slaat contactpersonen en voorkeuren op. Wie kan die data inzien? Wat zegt de connected car data impliciet over de sexuele, politieke of religieuze voorkeuren van de berijder, als je uit GPS-data kunt afleiden waar de auto is geweest? Kan een verzekeraar de data gebruiken om af te leiden of je een gezond leven leidt? Kan een bank uit locatie gegevens afleiden of je kredietwaardig bent? En kun je uit connected car data afleiden wie de veroorzaker is van een ongeval?”

Zeer relevant

Het ethiek-aspect is volgens haar zeer relevant voor IT’ers: “Het volgen van de module heeft me geleerd dat aan alles meerdere kanten zitten. Je leert daarover na te denken, zaken van meerdere kanten te bekijken, maar er ook over te debatteren. In IT kom je al snel bij een technologie als AI uit. Implementatie leidt tot het automatisch nemen van beslissingen. Wil je dat? Ook aan een toepassing als robotics in de zorg zitten meerdere kanten: het is fijn als er meer handen aan het bed zijn, maar het menselijk contact ontbreekt. Je staat er allemaal niet bij stil als je dit vak niet hebt gedaan.”