De zorgplicht van accountants-organisaties

“Is het de appel die rot is, of de mand die de appel laat rotten?” Dat vroeg drs. Marlies de Vries RA, docent en onderzoeker aan de Nyenrode Business Universiteit, tijdens de afsluitende sessie van de Accountantsdag 2017, op 22 november in de RAI, Amsterdam. Publiek en een panel van experts gingen aan de slag met een aantal dilemma’s. Naast Marlies de Vries namen Marco van der Vegte (Deloitte, kandidaat-voorzitter NBA) en Adriaan Egas (Alfa en NBA Young Profs) aan het panel deel. Rens de Jong presenteerde de Accountantsdag.

Weerbarstige werkelijkheid

De Vries doet onderzoek naar de socialisatie van nieuwkomers in het accountantsberoep. Zij ziet dat de cultuur van een accountantskantoor, na de eerste verbazing, bij die jonge accountants binnen vijf jaar is geïnternaliseerd. Ze wil wel een tipje van de sluier oplichten met betrekking tot de resultaten van haar promotieonderzoek: er is nog best werk aan de winkel als het gaat om de medewerkers van accountantskantoren. De Vries: “Het gaat om identiteit: er bestaat een beeld van wat een accountant moet zijn maar de werkelijkheid is weerbarstig.“

Dilemma’s

Het eerste dilemma gaat over een collega-accountant, die meerdere malen niet aan de eisen van de toezichthouder heeft voldaan. De teamleider vraagt aan het publiek en het panel: “Kan of wil deze collega wel verbeteren? Wat moet ik doen?” De antwoorden uit de zaal zijn vooral in de lijn ‘afscheid nemen’.

Leiderschapsprobleem

In haar reactie benadrukt Marlies de Vries allereerst dat het heel belangrijk is om het hier over te hebben. “Willen we een toekomst hebben dan moeten deze zaken op orde zijn.” Vanuit het publiek belang gedacht, zou ze met betrekking tot het dilemma in eerste instantie hetzelfde reageren als het publiek. Maar de vraag die volgens haar eigenlijk gesteld moet worden is: “Heb ik niet een leiderschapsprobleem? Is het de appel die rot is, of de mand die de appel laat rotten? Voldoet de organisatie aan haar zorgplicht en werken de kwaliteitssystemen?”

Fouten toegeven

Bij het tweede dilemma, over een directeur van een middelgroot accountantskantoor van wie de klantdata zijn gehackt, zegt ze: “Dit moet je melden”. Na enige ludieke oefening voor het moeilijke telefoongesprek met de klant volgt een diepgaandere vraag: Is er een cultuur waarin je fouten kunt toegeven? Marco van der Vegte ziet dat het wel steeds beter gaat, waarbij het belangrijk is dat partners meewerken op locatie en hun jongere collega’s respecteren.

De discussie is nog te bekijken via de registratie van de livestream op accountant.nl (vanaf 7.10).



Foto's: Marja Brouwer