Durf te rebelleren

Om als organisatie succesvol te zijn en de concurrentie voor te blijven heb je soms rebellen nodig: mensen die durven af te wijken van de norm, de regels en ‘hoe we het altijd hebben gedaan’. Vandaag stelt prof. dr. mr. Bas Kodden in zijn inaugurele rede ‘Out of control’ het belang van meer ruimte voor autonomie, persoonlijke groei en welzijn voor medewerkers aan de orde. “Innovatief leiderschap vraagt moed en non-conformistisch handelen wanneer overmatige regeldruk en drang naar controle schade veroorzaakt en verandering tegenhoudt,” aldus Kodden die met het uitspreken van deze oratie de leerstoel Leiderschap en managementontwikkeling aan Nyenrode Business Universiteit aanvaardt.

Kodden: ‘In onze georganiseerde samenleving draait het vaak om controle, regels, procedures en systemen boven mensen. Het gevolg daarvan is regelmatig een situatie die juist out of control is door eindeloos overleg of vastgelopen discussies. Denk bijvoorbeeld aan de hogesnelheidslijn of de toeslagenaffaire. Te veel regels en procedures maken organisaties niet alleen duur en langzaam, maar beperken ook professionals om hun talent in te zetten en in hun motivatie. De manier om hieruit te komen en mensen hun energie terug te geven is breken met de norm die verandering en vernieuwing tegenhoudt. En dat vraagt lef van leiders en organisaties. Kortom: we hebben rebellen nodig. ’

Zelfeffectiviteit

In een organisatie met veel controle en regels is weinig ruimte voor het individu, welzijn, persoonlijke groei en zelfeffectiviteit (invloed op je eigen presteren en handelen). Hoe zorg je als leidinggevende voor een mindset die duurzame prestaties bij medewerkers en de organisatie oplevert? Uit eerder onderzoek van Kodden blijkt dat juist het persoonskenmerk zelfeffectiviteit cruciaal is voor duurzaam presteren. De afgelopen jaren ontwikkelde hij tijdens verschillende studies handvatten om zowel de zelfeffectiviteit van het individu als die van de organisatie te kunnen versterken. ‘Wanneer ruimte ontstaat voor het belang van het individu en je dit voor durft te laten gaan op het teambelang krijg je bevlogen medewerkers, die beter presteren en bovendien langer bij je blijven werken. En dat is in deze tijd geen overbodige luxe’ volgens Kodden.

Controller in control?

Als er een groep is die zich juist conformistisch lijkt te moeten gedragen dan zijn het controllers: ze zijn gewend aan veel regels, procedures en systemen. Dat roept de vraag op of zij ook behoefte hebben aan ruimte voor origineel en non-conformistisch denken en doen? En bevordert dit hun prestaties? Kodden onderzocht dit vraagstuk bij 500 Nederlandse controllers. Tijdens zijn oratie, deelt hij de eerste resultaten: ‘Uit de studie blijkt onder andere dat non-conformisme pas zinvol is als er sprake is van schade is voor medewerkers of de organisatie. Loopt alles op rolletjes? Dan is rebelleren niet nodig. Wat wel altijd zorgt voor betere en duurzamere resultaten voor zowel organisatie als medewerkers zelf is de mate van probleemoplossend vermogen en originaliteit.

En dat wordt alleen maar belangrijker voor de controller die niet alleen data moet beheersen, maar steeds vaker generieke vaardigheden moet toepassen om de rol als adviseur naar bestuurders goed te vervullen.

Met zijn leerstoel daagt Kodden studenten uit om hun rebelse kant de ruimte te geven in origineel, gedurfd en zelfeffectief onderzoek. Want: One life, no limits! Live it up!

Lees hier de hele oratie van Bas Kodden.