‘Duurzaam concurrentievoordeel behalen? Durf te falen!’

Innovatie is de sleutel tot het behalen van duurzaam concurrentievoordeel voor organisaties, maar wat is de juiste sleutel? Volgens onderzoeker Bart van Lieshout moeten organisaties vooral het lef hebben om naast exploitatieve innovatie te investeren in exploratieve innovatie. “De grootste fout die organisaties maken, is dat ze kansen niet benutten. Ze durven niet te falen.” Van Lieshout promoveert op 30 mei aan Nyenrode Business Universiteit.

Uit het promotieonderzoek van Van Lieshout blijkt dat organisaties die wat betreft innovatie hoog scoren op het gebied van ambidexteriteit (dubbelhandig) een voorsprong hebben. Van Lieshout legt uit: “Veel organisaties hebben een strategie wat betreft exploitatieve innovatie, of ook wel incrementele innovatie genoemd. Dit wil zeggen dat de focus ligt op het reduceren van kosten en verbeteren van de winstmarges door te investeren in huidige productielijnen in voor de organisatie bekende marktsegmenten. Maar wil je als organisatie echt duurzaam concurrentievoordeel behalen, en met kop en schouders boven de anderen gaan uitsteken, dan moet je daarnaast ook investeren in exploratieve, oftewel radicale innovatie. Met andere woorden: je moet gelijktijdig ook bezig zijn met het ontwikkelen van nieuwe producten waarmee je nieuwe segmenten kunt aanboren.”

Maatschappelijke waarde

Uit het promotieonderzoek van Van Lieshout blijkt ook dat je je concurrentiepositie nog meer versterkt als je innovatie niet alleen financieel, maar ook maatschappelijk van waarde is. Hij geeft een voorbeeld van zijn eigen werkgever ASML: “We zijn marktleider als het gaat om het maken van lithografiemachines maar per toeval werd een manier ontdekt om radioactieve medische isotopen te maken. Dit betekent dat kankerpatiënten voor hun behandeling niet meer afhankelijk hoeven zijn van de productie door enkel en alleen kerncentrales. Ik ben trots dat ASML deze ontdekking niet op de plank heeft laten liggen omdat het niet binnen de scope van ons bedrijf past.”

Lef tonen

Dat op de plank laten liggen is de grootste fout die organisaties maken, volgens Van Lieshout. Door enkel exploitatief met innovatie bezig te zijn, laten ze kansen liggen. Van Lieshout zijn promotieonderzoek bestaat uit verschillende studies waarbij ook is gekeken wat ervoor nodig is om te zorgen dat deze kansen wél benut worden. “Management en directie denken nog te vaak ‘schoenmaker blijf bij je leest’”, legt Van Lieshout uit. “Door deze behoudende en voorzichtige houding komt het geregeld voor dat er niets met innovaties wordt gedaan omdat bedrijven er binnen hun eigen markt geen toepassing voor zien. Ze durven het risico niet te nemen, durven niet te falen. Een gemiste kans en doodzonde, zeker als deze innovaties ook maatschappelijke waarde hebben. Mijn stelling is dan ook dat management en directie meer lef moet tonen.”

Juiste mensen

Met lef tonen bedoelt Van Lieshout ook dat organisaties goed moeten kijken of ze wel de juiste combinatie van mensen en organisatorische competenties in huis hebben die met innovatie bezig zijn. Voor exploratieve innovatie zijn ondernemende, creatieve mensen nodig die in een vrije omgeving risico’s durven nemen. “Uit mijn onderzoek blijkt dat de combinatie van management en organisatorische competenties grotendeels bepalen of de innovatie exploitatief of exploratief wordt vormgegeven. Doorgaans zie je dat managers alles weten van een bepaald product en exploitatief zijn, en dat ook goed doen. Maar dat wil niet zeggen dat ze op hun plek zijn als je ze manager maakt van de exploratieve innovatietak”, aldus Van Lieshout. “Investeer dus niet alleen in exploitatieve en exploratieve innovatie, maar óók in de juiste mensen op de juiste plek. Pas dan zul je duurzaam concurrentievoordeel behalen.”