‘Een efficiënt verandertraject krijgt momentum met kleine stapjes’

"Nadat onze directeur na dertig jaar afscheid nam, brak een periode van verandering aan binnen ons bedrijf. Omdat onze organisatie lang op dezelfde manier had gefunctioneerd, komt er veel kijken bij dat proces, met name in de bedrijfsstructuur en -cultuur. De Modulair Executive MBA module Verandermanagement en Organisatieontwikkeling bood mij hierbij een flinke dosis bruikbare inzichten”, zegt Jessica Thomas, manager bij een afvalverwerkingsbedrijf.

"Een gecentraliseerde besluitvormingsstructuur maakt in het bedrijf plaats voor een zelfstandiger functionerend middenkader. “Die verandering heeft impact op bijna alle medewerkers”, zegt Thomas die op dat moment het MMBA-programma op Nyenrode al volgde. “Samen met een aantal andere managers werkte ik aan het verbeteren van de samenwerking” Dit was voor Thomas hét uitgelezen moment om de kersverse kennis die ze opdeed bij Verandermanagement en Organisatieontwikkeling toe te passen.

Het belang van weerstand

Een van die kenniselementen had te maken met weerstand. “Bij verandering krijg je vrijwel altijd te maken met verzet”, zegt Thomas. Ze leerde dat de achtergrond hiervan heel waardevol kan zijn in een verandertraject. “Een van de sprekers benadrukte dat weerstand in veel gevallen betrokkenheid aanduidt. Het wordt vaak geuit door collega’s die echt hart voor de organisatie hebben. Je moet zeker die medewerkers daarom al vroeg en actief in veranderprocessen betrekken, zodat ze soms relevante ideeën kunnen delen.”

Kleine stapjes

Thomas benoemt de snelheid waarmee verandering wordt toegepast een rode draad in de module. “Ik leerde dat je niet zomaar een compleet nieuwe wereld kunt introduceren. Dat wordt bijna door niemand positief ontvangen. Je maakt kleine stapjes, ingebed in alledaagse dingen. Daarmee zien mensen ook eerder voordelen ontstaan.”

Elkaars toolkit verrijken

Thomas spreekt van een intensieve samenwerking met haar mede-deelnemers, waarbij alle aspecten van verandermanagement uitgebreid aan bod kwamen. “Het is heel hands-on, waarbij elke deelnemer een eigen verhaal heeft. Samen doorgrond je een schat aan verschillende situaties, standpunten en potentiële valkuilen. Daarmee verrijk je elkaars toolkit, die je de week daarop weer meeneemt naar je werk.” Een verhelderend leeronderdeel vond Thomas het actieonderzoek naar het veranderingstraject binnen haar bedrijf, dat ze uitvoerde met een aantal andere deelnemers. “Dankzij de opgedane kennis kon ik onze nieuwe directeur meteen aanbevelingen doen.”

Kleurendenken

Een van programma-onderdelen die Thomas nieuwe inzichten bood was het ‘kleurendenken’, een theorie ontwikkeld door Hans Vermaak (samen met León de Caluwé)  die er ook een boek over schreef. Thomas: “Elke kleur staat hierbij voor een specifieke veranderstijl, zoals gerichtheid op groei, op controle, op resultaat of op betrokkenheid. Met deze denkwijze kom je op een verrassende manier in de gelaagdheid van de materie. Je ontdekt daarbij hoe bepaalde kleur/stijlcombinaties passen bij verschillende situaties.” Thomas vindt een van de belangrijke learnings hierbij dat we in zo’n verandertraject snel geneigd zijn ons te omringen met de mensen die goed passen bij de stijl waarvoor je kiest. “Daarmee mis je soms die belangrijke stem die essentiële nadelen blijft benoemen.”

Lef ontwikkelen

Thomas onderstreept de relevantie van een gastcollege van een directeur van een veiligheidsregio. Door aantal onwenselijke voorvallen binnen de bedrijfscultuur had hij zijn organisatie rigoureus veranderd. “Hij beschreef zijn directieve werkwijze, waarbij het er op zijn werkvloer hard aan toe kon gaan. Zowel zijn verhaal als zijn werkwijze staan ver van mijn eigen bedrijfscultuur, en toch zette hij me wel degelijk aan het denken. In ons bedrijf zijn we erg voorzichtig met elkaar en tamelijk conflictvermijdend. Daarmee kom je niet altijd even makkelijk tot elkaars kern. De methodiek van de spreker was misschien niet helemaal de onze; toch leerde ik dat mensen door confrontaties aan te gaan, lef ontwikkelen om dingen beter bij naam te noemen.”

Waardevolle begeleiding

Een ander aspect dat Thomas als waardevol bestempelt, is de manier waarop het programma werd begeleid. “Die begeleiding lag in handen lag van hoogleraar Danielle Zandee. Als ervaren kerndocent en adviseur Duurzame Organisatieontwikkeling, ondersteunde zij de diverse colleges. Met alle verschillende sprekers zorgde zij voor een zeer divers maar tegelijk overzichtelijk programma. Ze deed dit met buitengewoon veel enthousiasme, persoonlijke betrokkenheid en een fijn gevoel voor humor. Die voortreffelijke ondersteuning was er gedurende het hele programma en voegde voor mij veel waarde toe.”

Persoonlijke groei

Thomas stelt dat Verandermanagement en Organisatieontwikkeling niet alleen een beter geëquipeerd manager van haar maakte, het stimuleerde ook haar persoonlijke groei. “Ik vond het altijd spannend om me uit te spreken in een groep. Dat is nu wel verleden tijd. Tijdens deze module kom je flink aan het woord. En omdat het actie-onderzoek bij mijn bedrijf werd uitgevoerd, was ik regelmatig het middelpunt van de groep en tegelijk was ik de verbinding met mijn organisatie. Dat heeft me veel gebracht; ik kan beter laten zien wat ik weet en wat ik kan. Kortgezegd: Nyenrode was goed voor mijn zelfvertrouwen.”