Effectief veranderen in een veranderende tijd: lessen van Adam Kahane en Paul de Ruijter

Als Bedrijfskundig Ingenieur en al meer dan dertig jaar verbonden aan Nyenrode, ziet Paul de Ruijter dagelijks professionals worstelen met systeemverandering. Niet voor niets kijkt hij met uit naar het bezoek van Adam Kahane aan Nyenrode, waar hij zijn nieuwe boek Everyday Habits for Transforming Systems komt presenteren.

Kahane is oud-scenarioplanner van Shell en conflictbemiddelaar die in meer dan vijftig landen strijdende partijen nader tot elkaar bracht. Vele wereldleiders behoren tot zijn kennissenkring, zoals wijlen Nelson Mandela. Naast zijn betrokkenheid bij kwesties rondom oorlog en vrede, bemiddelt hij ook in discussies over gezondheidszorg en klimaatverandering. Hij heeft diverse boeken geschreven over zijn werk.

Systeemverandering als marathon

"Veel mensen denken nog steeds in termen van een project of een sprint," zegt De Ruijter. “Maar systeemverandering is een marathon. Het boek van Adam maakt dat pijnlijk duidelijk: er is geen quick fix. Het gaat over dagelijks volhouden, samenwerken met mensen die anders denken, experimenteren, leren, en vooral: uithoudingsvermogen.”

Conflicten als onderdeel van transformatie

Dat maakt het boek bijzonder relevant in deze tijd, waarin conflicten over duurzaamheid, pensioenen en digitalisering het maatschappelijke debat domineren. “Of het nu gaat om Extinction Rebellion tegenover banken, of boeren tegenover de overheid in het stikstofdossier—allemaal illustraties van een tijdperk waarin verschillende belangen en wereldbeelden met elkaar botsen,” stelt De Ruijter. “Wat dit boek zo krachtig maakt, is dat het laat zien dat je ook als individu verschil kunt maken. Dat je met de juiste gewoontes elke dag weer een klein stapje richting transformatie kunt zetten.”

Samenwerken met ‘de ander’

Kahane’s inspiratiebron, het vredesproces in Zuid-Afrika, is voor De Ruijter een krachtige metafoor. “Als Mandela samen kon werken met F.W. de Klerk, dan moeten wij toch ook de dialoog aan kunnen gaan met mensen waar we het fundamenteel mee oneens zijn? Het hoofdstuk over collaborating with unlike others is voor mij dan ook essentieel. Het laat zien hoe je echte samenwerking kunt creëren, juist met tegenstanders.”

Praktijkervaring: van visie naar verbinding

Die les past De Ruijter zelf al jaren toe in zijn werk. “Bij pensioenfondsen, gemeenten of brancheverenigingen is het vaak een kwestie van rust, regelmaat en het zoeken naar ‘geitenpaadjes’. In Amsterdam en Rotterdam heb ik partijen tot gedeelde toekomstbeelden gebracht. Niet door één intensieve hei-sessie, maar door een ritme van gestructureerde gesprekken en samenwerking te creëren.”

Inspiratie voor de veranderaars van morgen

De Ruijter ziet dagelijks op Nyenrode hoe jonge professionals gemotiveerd zijn om “de wereld te veranderen”, maar ook hoe snel ze tegen grenzen aanlopen. “We sprinten een marathon, en dat houd je niet vol zonder slimme gewoontes en het besef dat het proces ertoe doet. Dit boek geeft daar concrete handvatten voor.”

Bijwonen? Laat je inspireren

De boekpresentatie van Everyday Habits for Transforming Systems door Adam Kahane vindt plaats op 8 mei 2025 bij Nyenrode Business Universiteit. Meer informatie over het event en de mogelijkheid om je aan te melden vind je hier. Een unieke kans om Kahane's inzichten over systeemverandering uit eerste hand te horen en in gesprek te gaan over hoe we als individu impact kunnen maken in complexe transities.