ESG als kompas voor toekomstbestendig besturen

Hoe kunnen organisaties sterker en toekomstbestendiger worden? Met die vraag houdt het ESG Innovation Institute – een samenwerking tussen Nyenrode Business Universiteit en KPMG – zich dagelijks bezig. Volgens hoogleraar Duurzaam Ondernemen en Stewardship André Nijhof moeten organisaties investeren in een duurzame, sociale en bestuurlijk verantwoorde strategie waarmee ze een positieve impact maken. “Het is niet de vraag óf, maar hóe organisaties werk maken van ESG. De vrijblijvendheid zijn we voorbij.”

Nijhof is betrokken bij diverse programma’s die het ESG Innovation Institute aanbiedt. Rode draad in deze programma’s is leren investeren in ESG. “Investeren in Environment, Social, Governance betekent het implementeren van deze thema’s in de strategie, en planning en control van je organisatie. En niet te vergeten: de gesprekken met je accountant”, stelt Nijhof. “De maatregelen die je neemt om ESG-waarden binnen je organisatie te verbeteren, hebben immers invloed op je businessmodel.” Nijhof geeft als voorbeeld een verpakkingsbedrijf dat vanwege het Europese verbod op single use plastic moet innoveren zodat verpakkingen meerdere keren gebruikt kunnen worden. “Deze omslag raakt de waardering van je bedrijf en dus de boekhouding.”

Vereiste

Niet alleen wetgeving zorgt ervoor dat organisaties ESG bovenaan hun agenda zetten. Het is steeds vaker een vereiste van klanten, leveranciers, medewerkers en de maatschappij. “Het gaat wat betreft de ‘E’ van environment dan onder andere om het reduceren van CO2, je bijdrage aan een circulaire economie en biodiversiteit”, legt Nijhof uit. “De ‘S’ van social gaat onder meer over de vraag hoe je goed voor je medewerkers zorgt. Niet alleen salaris is voor mensen van belang, ook zingeving. PostNL heeft bijvoorbeeld besloten pakketbezorgers weer in vaste dienst te nemen om ze meer zekerheid te bieden. Maar het gaat ook om maatschappelijke vraagstukken die de hele samenleving raken, hoe kunnen we in een rijk land als Nederland armoede terugdringen?” Tot slot wordt van organisaties gevraagd verantwoordelijkheid te nemen als het gaat om het verbeteren van de governance. “Er is binnen besturen meer aandacht voor seksegelijkheid, maar er kan in het old boys network nog meer ruimte gemaakt worden voor de jongere talenten. Daarnaast wordt de roep om transparantie steeds luider”, aldus Nijhof.

Cockpit

Binnen de programma’s van het ESG Innovation Institute leren deelnemers aan welke ESG-knoppen organisaties kunnen draaien. Nijhof waarschuwt wel: “Het is ingewikkeld, net als in een cockpit. Het is geen goed idee om in een cockpit aan alle knoppen te gaan draaien, je moet dus keuzes maken.” De eerste knop is antwoord krijgen op de vraag of je, naast datgene dat wet- en regelgeving van je vraagt, meer kan doen voor mens, milieu en maatschappij. De tweede knop gaat over het verzamelen van informatie. “Measure what you treasure, meet wat van waarde is”, zegt Nijhof. “Ik vind bijvoorbeeld dat je als organisatie goed in kaart moet brengen hoe je CO2-footprint eruitziet. Als je daar geen antwoord op kunt geven, dan ben je volgens het ESG-paradigma een slechte bestuurder.” De derde knop gaat over durven kiezen. “Tony Chocolony onderschrijft bijvoorbeeld dat chocolade bijdraagt aan obesitas, maar ze kiezen er bewust voor om éérst te focussen op het uitbannen van moderne slavernij.”

Verantwoordelijkheid

De boodschap dat de vrijblijvendheid voor organisaties voorbij is, loopt als een rode draad door het programma. “Daarom hebben we gamechangers nodig”, stelt Nijhof. Volgens hem moeten leiders moed hebben maar ook realistisch zijn. “Het is niet van vandaag op morgen geregeld, maar je moet wel nu stappen gaan zetten, nu in actie komen. Het gaat om het nemen van verantwoordelijkheid als bestuurder én als mens, en hoe je daar je balans in vindt. Als je dan met ESG-waarden aan de slag gaat, dan doe je het goed.”