‘Excellent leiderschap is per definitie ethisch’

Het college gaat deels over de definitie van ethisch leiderschap – en die kan voor iedere deelnemer anders zijn. Karssing: “In essentie doet een ethisch leider de goede dingen op een goede manier. Dat roept drie vragen op. Wat bedoel je met ‘goed’? Wat zijn die ‘goede dingen’? En wat is de ‘goede manier’?’” Deelnemers gaan daarover met Karssing en elkaar in gesprek.   “Een aantal interessante vragen komt bijna elk college voorbij: wie bepaalt wat goed is? Wiens kompas is dat? Is er een objectieve moraal of is alles relatief, afhankelijk van tijd, plaats en cultuur?” 

Het college maakt deel uit van de collegereeks Excellent Leiderschap. Volgens Karssing is ethisch leiderschap een voorwaarde voor goed leiderschap: “Voor Aristoteles ging ethiek ook over hoe je als mens kan excelleren, het maximale uit jezelf haalt. In mijn college is excellent leiderschap per definitie ethisch: het een kan niet zonder het ander.” 

De basis voor ethisch leiderschap ligt bij de deelnemer zelf. Als je weet wat je sterke en zwakke punten zijn, wordt leidinggeven makkelijker. Karssing: “Je moet niet verwachten dat je als mens alles kan. Je ontwikkelt je sterke kanten en bekijkt hoe je om kan gaan met je zwakke kanten. Bijvoorbeeld door dingen niet zelf te doen, of ergens hulp bij te vragen.” 

Bij ethisch en excellent leiderschap hoort ook hoe je omgaat met je fouten. Karssing: “Daarbij speelt vaak de integriteitsparadox: hoe meer iemand de intentie heeft om goed te doen, hoe lastiger het voor diegene is om fouten toe te geven. Maar een fout maakt je geen slecht mens. Het wordt alleen wel vervelend als je dezelfde fouten steeds opnieuw maakt. In mijn college benadruk ik dat je nog steeds een ethisch leider kan zijn als je fouten maakt. Maar wees je daar bewust van, en organiseer – bijvoorbeeld door intervisie – dat je op je fouten wordt gewezen.”

Ethisch leiders werken niet alleen aan zichzelf, maar ook aan de relatie met hun medewerkers. Karssing: “Ik geef de deelnemers van mijn college een onderzoek mee, waarin ze hun medewerkers vragen: hoe vind je eigenlijk dat ik het doe? Er is niet een one-size-fits-all voor ethisch leiderschap: de ene medewerker wil graag ruimte en verantwoordelijkheid, zelf meedenken. De ander wil juist precies horen hoe het moet. Een ethisch leider inspireert, faciliteert, ondersteunt, spreekt mensen aan als dat nodig is en ontslaat medewerkers als ze zich slecht gedragen.”

Communicatie is ook belangrijk: medewerkers willen weten hoe de normen en waarden van het bedrijf zich vertalen naar de werkvloer. “Ik vind de slogan van ABN Amro erg mooi: Banking for better, for generations to come. Maar het kan natuurlijk niet zo zijn dat ik bij hen ga werken en alleen maar hoor dat ik moet ‘bankieren voor beter’: ik wil weten hoe ik ermee aan de slag kan, wat dit concreet betekent voor mijn werk.” 

Karssing hoopt dat de collegereeks deelnemers aanzet tot zelfreflectie en hun de handvatten geeft om er iets mee te doen: “Ik heb mijn proefschrift geschreven over de betekenis van integriteit, alles gelezen wat er in de filosofie en wetenschap over is geschreven. Maar tijdens lezingen, colleges en workshops ga ik steeds in gesprek met mensen uit de praktijk. Ik leer eigenlijk vooral veel door te luisteren naar de wijsheid die daar aanwezig is. Het zijn dan ook geen ingewikkelde filosofische theorieën die ik behandel, het zijn ideeën waar iedereen mee te maken heeft. Hoe je omgaat met je collega’s, met je klanten, met de wereld.”