Het geheim van prestatiecultuur zit in de groepsmens

Een sterke prestatiecultuur bewerkstelligen is geen sinecure, zo weet iedere ondernemer, manager of bestuurder die hier mee te maken heeft gehad. Hoe zorg je ervoor dat je de juiste mensen aanneemt en hen optimaal stimuleert om het beste uit zichzelf en uit hun teams te halen? Bas Kodden deed onderzoek en deelt zijn bevindingen.

Het doen ontstaan van een prestatiecultuur met de juiste normen en waarden is cruciaal voor het overleven van organisaties, zo blijkt telkenmale weer uit onderzoek. Volgens diverse cultuurwetenschappers betreffen deze aspecten zelfs het belangrijkste onderwerp voor het slagen of falen van elke organisatie. Zonder een sterke prestatiecultuur, die door elke medewerker wordt omarmd, zal de effectiviteit van werken binnen een organisatie snel verminderen om uiteindelijk zelfs tot haar ondergang te kunnen leiden. Het belang van authentiek leiderschap kan daarbij niet genoeg benadrukt worden.

Oude succesvoorwaarden geen garantie

In een aanzienlijk deel van de wetenschappelijke literatuur wordt aangegeven dat succesvolle ondernemingen – ondernemingen, die voortdurend winst maken en meer dan gemiddelde inkomsten weten te boeken – moeten voldoen aan een aantal goed omschreven voorwaarden om duurzame prestaties te kunnen realiseren:

1. Hoge entree barrières voor nieuwe toetreders
2. Onvervangbare producten
3. Bezitten van een groot marktaandeel
4. Geringe onderhandelingsmacht van afnemers
5. Geringe onderhandelingsmacht van toeleveranciers
6. Grote rivaliteit tussen concurrenten (in plaats van met jouw organisatie)

Het is echter opmerkelijk dat de meest succesvolle Amerikaanse ondernemingen – en ik vermoed dat dit in Europa en dus Nederland niet veel anders zal zijn – in de afgelopen dertig jaar juist geen van deze concurrentievoordelen hebben genoten. De best presterende ondernemingen van de laatste drie decennia – ondernemingen die wat financiële resultaten betreft de concurrentie letterlijk hebben weggevaagd – hadden zelfs geen van allen ook maar aan één van de eerder genoemde zogenoemde succesvoorwaarden voldaan.

Apple, nog in 1998 op een haar na failliet, is nu van de vijf waardevolste bedrijven ter wereld en is nu meer waard dan Microsoft. Apple betrad een markt die gedomineerd werd door gevestigde en zeer concurrerende bedrijven als Microsoft, Motorola, Nokia, IBM en Dell. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor animatiestudio Pixar, die een markt betrad die sinds tijden gedomineerd werd door Disney. In de minder dan dertig jaar dat het bedrijf bestaat produceerde het elf hit-films uit elf pogingen. Ongehoord voor deze bedrijfstak. Iedere film die Pixar maakt is genomineerd voor een Oscar, en Pixar won deze onderscheiding ongeveer drie op de vier keer.

Duurzame prestatiecultuur zit in de groepsmens

Nieuw onderzoek geeft dan ook aan dat niet deze zogenaamde succesvoorwaarden bepalend blijken voor duurzame prestaties, maar dat er andere factoren bepalend zijn voor duurzame bedrijfsprestaties, zoals:

1. het hebben van getalenteerde medewerkers,
2. die in het bezit zijn van bepaalde persoonskenmerken,
3. bevlogen zijn,
4. die een goede fit kennen met de organisatie
5. en die aan hoge taakeisen kunnen voldoen.

Organisaties met een sterke prestatiecultuur, medewerkers met de juiste persoonskenmerken, die worden aangestuurd door leidinggevenden waarvoor de medewerkers door het vuur willen gaan, blijken in staat om duurzaam te presteren.

Mijn eigen studie naar prestatiecultuur en authentiek leiderschap leidde mij uiteindelijk naar Nieuw-Zeeland. Naar één van de beste, en volgens sommigen zelfs de best presterende organisatie van de afgelopen decennia: The All Blacks. Hun gebruiken, rituelen en omgangsvormen gecombineerd met de wetenschappelijke resultaten uit een 3 jaar durend kwantitatief onderzoek naar prestatiekenmerken en selectiecriteria onder ruim 1100 Nederlandse professionals leidden tot nieuwe en verrassende inzichten over de kracht van prestatiecultuur en authentiek leiderschap.

De kunst van duurzaam presteren zit in het onbewust bekwaam realiseren van je hoogste doelen – je voornaamste niet-afgeronde taken – door het systematisch inzetten van de vandaag de dag meest belangrijke prestatiecriteria en persoonskenmerken voor duurzaam presteren. Waarbij geldt: (enig) talent is goed, (het juiste) karakter is alles. Persoonskenmerken als eigen effectiviteit en aanpassingsvermogen maken het verschil!