Ketensamenwerking vraagt om horizontale managementbenadering

Ketensamenwerking kan leiden tot betere, snellere en goedkopere producten en diensten. Daarnaast is het ook cruciaal voor innovatie en duurzaamheid. Ondanks de vele theoretische voordelen, worden de concepten van ketensamenwerking in de praktijk slechts beperkt toegepast. Jack van der Veen, hoogleraar Supply chain management aan Nyenrode Business Universiteit, analyseerde de afgelopen jaren de kloof tussen theorie en praktijk.

“Ketensamenwerking heeft zijn weg nog niet gevonden naar de dagelijkse praktijk van organisaties in die mate die je op grond van de theorie zou verwachten. Het doel van het onderzoek was om beter inzicht te krijgen in de belemmeringen van samenwerking in de toeleveringsketen en organisaties te helpen met praktische tools,” vertelt Van der Veen.

Horizontaal vs. verticaal management

Uit het onderzoek van Van der Veen blijkt dat ketensamenwerking een totaal andere benadering van management kent dan veel organisaties gewend zijn. “Die verschillen kan je samenvatten in horizontaal (proces-gebaseerd) management in plaats van verticaal (hiërarchisch) management. De reden waarom een proces vaak niet het gewenste resultaat oplevert, is dat er meestal weinig afstemming is tussen de verschillende activiteiten die samen het proces vormen. Door horizontaal te besturen ligt de focus op alle activiteiten van het proces en alle partijen die daarbij betrokken zijn,” aldus Van der Veen.

Om organisaties en hun toeleveringsketens te helpen de transformatie te maken naar ketensamenwerking werd binnen het onderzoek een ‘triple A-benadering’ gehanteerd: attentie (wat houdt ketensamenwerking in), acceptatie (waarom is ketensamenwerking nodig) en actie (het ontwikkelen van praktische tools om de transformatie daadwerkelijk te maken). Van der Veen: “Je ziet dat het maken van die overgang ingewikkeld is, omdat organisaties zich op verschillende dimensies vanuit strategie, infrastructuur en mindset & gedrag moeten ontwikkelen.”

Regisseer de keten

Professionals zijn positief over de perspectieven van ketensamenwerking en gemotiveerd om veranderingen door te voeren. Zij vinden het echter lastig om de concepten op een pragmatische manier in hun dagelijkse praktijk te integreren. “We zagen dat professionals in veel sectoren tegen dezelfde problemen aan lopen. Om focus te houden zijn we uitgegaan van drie sleutelomgevingen: logistieke ketens, de bouw en gezondheidszorg. Organisaties die intern en binnen de keten constructief samenwerken, kunnen gezamenlijk meer waarde toevoegen, beter voldoen aan duurzaamheidsdoelstellingen, meer kwaliteit leveren, sneller innoveren en ze zijn wendbaarder,” legt Van der Veen uit. De onderzoeksbevindingen werden gebundeld in het boek ‘Regisseer de keten’ dat Van der Veen in 2021 samen met Michel van Buren schreef.  

Beter begrip

In de afgelopen jaren heeft ketensamenwerking veel aandacht gekregen en het principe wordt nu meer omarmd dan bij de start van het onderzoek in 2015. Van der Veen: “Met het onderzoek hebben we een breed publiek van geïnteresseerde professionals weten te bereiken. Daardoor begrijpen organisaties waarom ketensamenwerking nodig is en dat een horizontale managementbenadering meer oplevert dan een verticale benadering. We zien dat vele organisaties de transformatie in gang hebben gezet en hopen dat het onderzoek andere organisaties helpt om dit voorbeeld te volgen.”