De leider als schipper: varen in de mist

‘Varen in de mist’ geeft je gespreksvragen waarmee je als leider het goede gesprek kan voeren met collega’s en je directieteam. Een nieuw managementboek waarin de lezer aan het roer wordt gezet om met moderne leiderschapstechnieken de risico’s van onvoorspelbare omstandigheden te managen. “In de stuurhut moet immers naar overeenstemming worden gezocht over de te nemen beslissingen en de stip op de horizon. Bij voorkeur op een professionele en indien mogelijk wetenschappelijk verantwoorde wijze ”, aldus prof. dr. Lidewey van der Sluis, hoogleraar strategisch talentmanagement aan Nyenrode Business Universiteit. Op 24 augustus heeft zij het eerste exemplaar uitgereikt aan vicepremier en minister Hugo de Jonge (volksgezondheid, welzijn en sport).

Van der Sluis schreef het boek tijdens de lockdown, bedoeld voor leiders die in onzekere tijden met verstand en overtuiging verantwoorde keuzes moeten maken. Het boek is opgebouwd aan de hand van vier strategische vragen waar leidinggevenden zich in hun agile management aan vast kunnen houden. In welke situatie bevinden we ons? Wat zijn onze leidende principes als organisatie? Wat is ons besturingsmodel? Hoe gaan we doen wat we willen doen?

‘Forward guidance’

In Den Haag op zijn werkkamer wordt het eerste exemplaar aan De Jonge uitgereikt. De minister bedankt Van der Sluis voor haar initiatief tot het schrijven van dit boek: “Het is bijzonder dat de persconferenties tijdens de intelligente lockdown in ons land tot dit boek en deze nieuwe inzichten hebben geleid. Knap hoe Lidewey ons handelen heeft geanalyseerd aan de hand van verschillende modellen. We kunnen leren van de lessen en reflectievragen die ze leiders meegeeft.”

De Jonge gaat ook in op de titel ‘Varen in de mist’: “Je neemt beslissingen op basis van wat je wel kan zien, ook als dit onzeker is. Die forward guidence heb je nodig om je bedrijf, en in ons geval het land, te kunnen leiden. Het is dus ook ‘varen met zicht’ en beslissen op basis van wat je wel weet. Ik ga het eerste exemplaar met veel belangstelling lezen”.

Reflectie

‘Varen in de mist’ is naast een handboek ook een werkboek. Met gespreksvragen en spiegelvragen wordt de lezer aangezet om te reflecteren op het eigen handelen, de keuzes die zijn gemaakt en beslissingen die nog in het verschiet liggen. Hoe loods je een organisatie door een crisis? Van der Sluis legt uit dat onbestendige tijden vragen om improvisatie en onvoorbereid handelen, maar dat organisaties die hun hoofd boven water weten te houden, of zelfs profiteren van de flux, ook dán vasthouden aan navigatiemiddelen. Haar onderzoek toonde aan dat leidinggevenden die hun geld waard zijn, een organisatie of een team voornamelijk door ongewone situaties heen loodsen aan de hand van de cultuur die ze daarvoor al bouwden. Dat is een relationele cultuur waarin medewerkers met een gezamenlijk kompas en principes met elkaar werken en leren. 

Risicomanagement

Ze kwam tot noemenswaardige inzichten en ontwierp van daaruit instrumenten die leiders in de toekomst kunnen gebruiken om in onduidelijke tijden en ongewone omstandigheden het hoofd boven water te houden of juist te profiteren van nieuwe situaties. “Het boek voedt de denkkracht, veerkracht, en verbeeldingskracht van de leider als schipper”, vertelt Van der Sluis. “De eigentijdse inzichten over leiderschap en de bijbehorende conceptuele managementmodellen die erin staan, geven houvast in tijden waarin de toekomst onbestendig lijkt te zijn. Leiderschap is in essentie risicomanagement dat om beleid, technische kennis en vaardigheden vraagt.”

Dit is ook op langere termijn van groot belang, meent Van der Sluis: “Onze maatschappij is dynamisch en complex waardoor varen in de mist een hedendaagse metafoor is geworden voor leidinggeven aan teams en mensen. Het boek bevat een ‘after- lockdown navigator’ als instrument voor leidinggevenden die aan het roer staan van organisaties en hun stip aan de horizon niet uit het oog willen verliezen.”