‘Ik heb mezelf opnieuw kunnen uitvinden voor een volgend avontuur’

Op zoek naar verbreding, verdieping en verrijking van zijn kennis en vaardigheden, deed Marcel Koekoek zichzelf de deelname aan het New Board Program (NBP) van Nyenrode Business Universiteit cadeau. Het hielp bij zijn ontwikkeling tot een transformationeel en sensitief leider en om inzicht te verkrijgen in Boardroom dynamics. “Je leert hoe je op een uitdagend bestuurlijk niveau je rug recht kan houden.”

Tijdens een vergadering met de raad van commissarissen gaat de mobiele telefoon van de ceo. Dominant als hij is, neemt de bestuursvoorzitter het telefoontje gewoon aan. Dat gaat Koekoek – die de rol van president-commissaris vervult – te ver: hij spreekt de ceo in niet mis te verstane bewoordingen aan op diens gedrag.    

Plaats van handeling: Nyenrode Business Universiteit, setting: een simulatiesessie van het New Board Program. “Je schiet vrijwel meteen in je rol, zo levensecht is de casus”, blikt Koekoek terug. “Ik dacht: dat flik jij ons niet, vriend!” Ook de andere simulaties en rollenspellen tijdens het programma staan Koekoek nog levendig voor de geest, zoals de crisismanagementcasus met Peter van Uhm, voormalig Commandant der Strijdkrachten.

Pas op de plaats na hard werken

Koekoek volgde het New Board Program als een cadeau aan zichzelf. Een strategisch moment: hij was in between jobs en had de ambitie om zichzelf verder te ontwikkelen. Even niet keihard werken, maar tijd voor verbreding, verdieping en verrijking. “Gedurende je loopbaan moet je jezelf steeds opnieuw uitvinden voor een volgend avontuur.”

Tijdens het volgen van de opleiding werd hij de externe ceo van het familiebedrijf Fetim Group - een handelshuis / producent in woningdecoratie en bouwmaterialen– en onder meer president-commissaris van food producer & distributeur Brand Masters. Dergelijke commissariaat rollen vragen om andere vaardigheden en competenties. “De scope is breder, er wordt een zwaarder beroep gedaan op je bestuurlijke kwaliteiten.” Het brede curriculum van het programma hielp bij het ontwikkelen daarvan. “Je leert op een hoger en uitdagender bestuurlijk niveau je rug recht te houden.”

Altijd een schrijfboekje paraat

Hoe heeft Koekoek de aangereikte kennis en inzichten in de praktijk kunnen toepassen? “Ik heb altijd een schrijfboekje voor me liggen om ideeën en inzichten te noteren. Tijdens de sessies deed ik veel inspiratie op: in operationele zin, maar ook hoe je zaken op strategisch niveau aanpakt.” Zoals het opstellen van een meerjarenplan en het essentiële belang daarvan. “Als ceo van Fetim Group moest ik een strategische herstructurering doorvoeren. Het helder op papier zetten van een businessplan was altijd al een prioriteit van me, maar het NBP heeft me geholpen met het  creëren van vertrouwen en draagvlak bij het managementteam en bij stakeholders als de bank en de aandeelhouders.”

Openhartig, eerlijk en kwetsbaar

De meerwaarde van het programma gaat verder dan alleen vakinhoudelijke kennis, aldus Koekoek. “Je groeit ook als leider, bijvoorbeeld door de interactie met de gastsprekers.” Indrukwekkend vond hij de Fireside-inleidingen, waarin leiders hun kwetsbare kant laten zien, zoals Shell Nederland Directeur Marjan van Loon. “Zij vertelde heel openhartig en eerlijk over haar ervaringen, in het volste vertrouwen dat die binnen de groep zouden blijven. Dat zijn mooie momenten.”          

Inspireren, stimuleren en controleren

De afgelopen jaren heeft Koekoek als leider een ontwikkeling doorgemaakt, bevestigt hij. Het volgen van het New Board Program zorgde daarbij voor meer zelfinzicht. “Je wordt bevestigd in waar je kracht ligt en je ziet scherper welke competenties minder dicht bij je liggen. Ouder en wijzer worden speelt daarbij trouwens ook een belangrijke rol.”

Zijn mededeelnemers aan het programma hebben Koekoek leren kennen als een hands-on en dienend leider. Dat weerspiegelt zich in zijn eigen, gerijpte definitie van leiderschap: “Als leider ben je zo goed als de mensen om je heen. De essentie is: inspireren, stimuleren en soms een beetje controleren. Je loopt als leider voor je mensen uit, wijst de weg. Tegelijkertijd effen je het pad, zodat medewerkers geen belemmering ervaren en weer zin krijgen om lekker te gaan hardlopen. Het is onwijs gaaf als dat lukt.”

Sneller signalen oppikken

Koekoek deed niet alleen nieuwe leiderschapsvaardigheden op, maar scherpte ook zijn sensitiviteit als bestuurder en toezichthouder aan. “Tijdens de opleiding was er veel aandacht voor boardroomdynamiek. Daardoor ben je alerter op bepaalde signalen, herken je ze eerder en pik je ze sneller op. Zo heb ik als voorzitter na een spannende vergadering bij een van mijn commissariaten bewust ‘nazorg’ gepleegd: ik heb achteraf met iedereen één-op-één contact gehad om het net op te halen. Ik merk dat het goed is geweest om aandacht te geven na een kritische noot en dit met elkaar te relativeren.”

Mensgerichte benadering

Het programma wijdt ook een aparte sessie aan de verschillen – en vaak verrassende overeenkomsten – in de aansturing van beursgenoteerde ondernemingen, familiebedrijven en staatsbedrijven en de bijbehorende stakeholderdynamiek. Het leverde herkenbare inzichten op voor Koekoek, die ruim 35 jaar ervaring heeft in familiebedrijven en met private equity. Zo is hij president-commissaris bij  Brand Masters, namens investeringsmaatschappij Avedon Capital. “In die rol kan ik helpen om het evenwicht te bewaken tussen de financiële doelstellingen aan de ene kant en het ondernemerschap en een mensgerichte benadering aan de andere kant.”

Zielenroerselen met elkaar delen

Naast vakinhoudelijke kennis en leiderschapsontwikkeling, ervaarde Koekoek vooral de interactie met zijn mededeelnemers als een verrijking. Het programma strekt zich uit over een periode van twee jaar. In die tijd ontstaat vaak een hechte band in de groepen, die met twaalf tot vijftien deelnemers bewust klein worden gehouden. Koekoek: “Het voelde goed om onder gelijkgestemden te zijn en het klikte vanaf het eerste moment. We kwamen soms zelfs al de avond voor een sessie bij elkaar om bij te praten. Iedereen had het gevoel: wat een feestje dat we weer mogen.”

Elke sessie van het programma werd steevast geopend met de vraag: Hoe gaat het met je? “Zo ontstonden er mooie gesprekken en leer je elkaar op een andere manier kennen”, aldus Koekoek. “Die vraag vormde ook het begin van een privésessie die we zelf als groep hadden georganiseerd in de tuin van een van de deelnemers. Ook toen durfden mensen hun diepste zielenroerselen te delen. Dat schept een hechte band.”

Sparren over dilemma’s

Sinds de opleiding is afgerond, komt de groep nog steeds zo’n twee keer per jaar bij elkaar en tussendoor wordt er soms onderling gebeld. Koekoek: “We fungeren als sparringpartner voor elkaar, bijvoorbeeld als iemand een nieuwe job heeft, of als het even niet zo lekker loopt in de rvb of rvc. Het fijne daarvan is dat je vrijuit kan praten over je dilemma’s en twijfels, binnen je eigen organisatie is dat vaak lastiger. Ik heb aan de opleiding nieuwe vrienden overgehouden, we hebben altijd veel plezier als we elkaar zien. Dat is iets blijvends, we hebben de datum voor de volgende sessie alweer staan.”