MVO voor en door Commissarissen

De eerste bijeenkomst van de Nyenrode Commissarissen Community is een feit! Op dinsdag 2 oktober 2018 kwamen ruim 100 commissarissen, allen alumni van de Nyenrode Commissarissencyclus, bijeen voor de eerste van vijf jaarlijkse inhoudelijke bijeenkomsten. Maria van der Heijden, directeur MVO Nederland en zelf alumna van de Commissarissencyclus en Wout Dekker, commissaris bij Randstad (voorzitter), FrieslandCampina en SHV Holdings, faciliteerden een interactieve duo presentatie over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en de daarbij passende rechtsvorm.

Nadat oprichter en dagvoorzitter Hans Plesman iedereen van harte welkom heeft geheten en het belangrijke netwerkcomponent van de Nyenrode Commissarissen Community heeft toegelicht, is het woord aan spreker Maria van der Heijden. Van der Heijden is sinds 2016 directeur-bestuurder bij MVO Nederland en tevens alumna van de Nyenrode Commissarissencyclus 37. Zij won in die Cyclus The Best Paper Award voor haar paper ‘Het wordt tijd voor een nieuwe rechtsvorm’. Maria van der Heijden trapte af met de stelling ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is vooral reputatiemanagement’. Handopsteking laat zien dat niemand in de zaal het hiermee eens is!

‘People-planet-profit’

‘Zelf ben ik opgegroeid in de natuur en in een omgeving waar men zorgt voor- en met elkaar. Hierdoor ben ik mij bewust geworden van wat ik achterlaat voor de volgende generatie. Bedrijven beseffen zich dit nog véél te weinig en nemen in de prijsvorming van hun producten onze aarde veelal niet mee waardoor we nu al aan het overconsumeren zijn. We moeten hierin naar een systeemverandering toe!’. Van der Heijden is niet alleen maar somber. ‘Onder meer door middel van het wereldwijde Klimaat Verdrag en de zeventien Sustainable Development Goals (SDG’s) lijken we hiermee een juiste weg in te slaan. Maar ieder bedrijf, groot- middel- en klein, zal hier dan wel iets mee moeten doen. De rol van de commissaris is hierin essentieel. De commissaris richt zich namelijk op de lange termijnstrategie en het verdienmodel. De ‘people-planet-profit’ combinatie is cruciaal; iedere onderneming heeft een maatschappelijke rol. Commissarissen moeten de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de onderneming op de agenda hebben. MVO is onderdeel van de strategie; juist in de maatschappelijke agenda zit innovatie en groei. Denk aan de energietransitie, veiligheid en cybercrime en transparantie in de keten. MVO is mensenwerk door samen te werken aan een klimaatneutrale-, circulaire- en inclusieve economie.

Een vraag vanuit de zaal is hoe je systeemverandering voor elkaar krijgt. ‘Het werkelijk toepassen van MVO lukt vaak niet door de dominantie van shareholders in de besluitvorming. Daarom is de maatschappelijke onderneming een organisatiemodel waarin alle stakeholders besluiten nemen’, aldus Maria van der Heijden. Er wordt vanuit de zaal gesuggereerd een toezichthouder MVO in te stellen. Van der Heijden is in ieder geval blij dat de Nyenrode Commissarissen Cyclus inhoudelijk wordt aangestuurd door Leen Paape waardoor het programma een duidelijk visie op MVO heeft.

Invloed

Wout Dekker opent vervolgens met de vraag hoe bewust members van de Nyenrode Commissarissen Community hun commissariaten kiezen. Verschillende alumni geven aan niet te kiezen voor een commissariaat in de tabaksindustrie of een andere “ziekmakende” branche. Anderen geven aan juist bewust voor een dergelijk commissariaat te kiezen waarin ze het verschil kunnen maken door middel van invloed uit te oefenen op de ‘toon aan de top’. Wout Dekker heeft door zijn commissariaten bij onder meer Randstad, FrieslandCampina, SHV Holdings en het Prinses Maxima Centrum voor Kinderoncologie en voorheen bij Rabobank Nederland, veel geleerd op MVO vlak. ‘Je hebt als commissaris invloed op collega-commissarissen. Hierin is zowel de IQ (harde kant) als de EQ (zachte kant) even belangrijk. Wat is je purpose als commissaris en hoe kijk je naar maatschappelijk draagvlak? Vraag je ook af wat de zingeving van een onderneming is bij het samenstellen van je commissariaten, dan kun je spreken van een driven portefeuille.’

Dekker: ‘ik zou zelf best commissaris willen worden bij een industrie waar ik het niet mee eens ben, uiteindelijk bepaalt de mens en de maatschappij welke purpose een bedrijf heeft. Cultuur is hierin belangrijker dan structuur, het gebeurt uiteindelijk bij de mensen op de werkvloer.’

Vanuit de zaal wordt de vraag gesteld hoe je de lange termijn discussie voert in bijvoorbeeld de zuivelindustrie. Daar is de CO2 uitstoot zéér hoog. Dekker: ‘dit probleem wordt zeker erkend bij FrieslandCampina en hier wordt aan gewerkt. Nederland is gelukkig een van de experts op het gebied van CO2 uitstoot.’ De discussie laat zien dat het gros van de aanwezigen optimistisch gestemd is met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen binnen de maatschappij.

Maatschappelijke verankering

Wout Dekker sluit af met ‘vaak wordt geroepen dat de shareholder dominant is in het maatschappelijk verantwoord ondernemen van een organisatie.’ Dekker ervaart dit zelf niet zo. ‘Een organisatiestructuur met een andere maatschappelijke verankering werkt vaak goed voor MVO, zoals bijvoorbeeld een coöperatie werkt voor meer vrouwen in RvC’s en RvB’s.’

De bijeenkomst wordt afgesloten met een netwerkborrel alwaar door velen nog druk wordt nagesproken over MVO en toezichthouden.
Op maandag 10 december 2018 wordt de tweede bijeenkomst van de Nyenrode Commissarissen Community gehouden. Keynote speaker is prof. dr. ir. André Nijhof over dilemma’s in de boardroom en de relatie tussen good governance en good performance, waar hij uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar verrichtte. Een nader te noemen co-speaker zal André Nijhof in zijn betoog vergezellen.