Niet-financiële informatie en de rol van accountants en commissarissen

Bij de opening van het academisch jaar op 31 augustus jl. hield Jan Nooitgedagt, voormalig voorzitter van de Nyenrode Foundation Board, een speech met als (vertaalde) titel ‘Leiderschap in ongekend onzekere tijden’. In zijn speech legde hij een koppeling tussen de grote maatschappelijke thema’s van deze tijd, de plek van het bedrijfsleven in dat geheel en de (mogelijke) rol van Nyenrode hierin.

In zijn conclusie kwam hij tot acht hoofdpunten, waarmee ik een koppeling wil leggen met wat we concreet op Nyenrode doen en zouden kunnen doen. Ik ben het zeer met de heer Nooitgedagt eens, en geloof, dat Nyenrode een sterke en positieve bijdrage kan leveren aan het oplossen van de grote maatschappelijke problemen door het hebben van de juiste mindset. Nyenrode leidt immers de maatschappelijk betrokken leiders van de toekomst op. Mijn argumentatie sluit aan op twee van de vijf  focuspunten, zoals die zijn geformuleerd in de nieuwe Nyenrode-strategie: ‘Future Finance & Societal Impact’.

Grote thema’s

Als grote thema’s van deze tijd noemde Nooitgedagt, kort samengevat, de COVID19-pandemie, de opwarming van de aarde, globalisering, negatieve rentes op de financiële markten en verandering in werkomgeving voor heel veel mensen. De tijd dat mensen worden opgeleid om afgebakende taken uit te voeren, zonder dat er aandacht wordt besteed aan de verhouding met de omgeving (ofwel maatschappij en milieu), is voorbij. Dat bedrijven alleen een doorgeefluik zijn van klantwaarde en aandeelhouderswaarde is ook achter de rug. De grote thema’s van deze tijd hebben zodanig veel effect op het functioneren van ondernemingen, dat deze rekening dienen te houden met een bredere groep stakeholders of zelfs de maatschappij als geheel, inclusief het milieu. Wanneer ondernemingen dat niet doen, verliezen zij hun maatschappelijke legitimiteit en bestaansrecht. Zo komt door de COVID-19-crisis de omgeving en het klimaat heel sterk binnen bij ondernemingen. Daarover zullen zij helder moeten communiceren met die eerder genoemde omgeving.

LES-waarden

Op Nyenrode doceren we onze studenten en deelnemers dat, vanuit het perspectief van de onderneming, er een samenhang bestaat tussen leiderschap, ondernemerschap en stewardship, de LES-waarden. Stewardship vertaal ik hierbij als het passen op de wereld voor toekomstige generaties.

We leiden managers, controllers en accountants op en bieden diverse opleidingen die een leven lang leren mogelijk maken. Aan al die studenten en deelnemers, maar in het bijzonder de accountants, wordt onderwezen over hoe ondernemingen door middel van het jaarverslag communiceren met hun omgeving. En voor die omgeving is het van steeds groter belang dat de onderneming niet-financiële informatie openbaar maakt. De onderneming dient over de maatschappelijke verantwoordelijkheid te communiceren om de band met de maatschappij in stand te houden. Dat lijkt zeer te passen in een LES-gerichtheid: leiderschap tonen op maatschappelijk relevante thema’s, ondernemend zijn en genoeg verdienen om de zaak draaiende te houden, zonder de wereld te schaden.

Niet-financiële informatie

Dat ze kunnen omgaan met financiële informatie hebben accountants al bewezen. Niet-financiële informatie is een ander verhaal. Dat staat tegenwoordig ook in het jaarverslag of in een Integrated Report. Die informatie kan toekomstgericht zijn, inspelen op het milieu en de maatschappij en gekoppeld zijn aan niet-financiële prestaties. Die informatie is pas zinvol of bruikbaar, als deze relevant, volledig en ook juist is. Iemand moet dat controleren. Accountants controleren financiële informatie op juistheid en volledigheid en werken met begrippen als bruikbaarheid en relevantie. Als de onderneming met de maatschappij wil communiceren over ontvangen staatssteun rond COVID-19 of over het effect van de onderneming op het klimaat, dan zouden we accountants in opleiding betere handvatten moeten geven om deze informatie te kunnen controleren. Deze handvatten zijn ook bruikbaar voor commissarissen in auditcommissies, die zo de onderneming verder kunnen helpen bij het verstevigen van de plaats in de steeds veranderende maatschappij.

De commissarissen en accountants die opgeleid zijn aan Nyenrode, respectievelijk de hoeders van ondernemingsdoelstellingen en de hoeders van het financiële systeem, op weg naar een toekomstbestendig financieel systeem, met oog voor de maatschappij en milieu, ofwel ‘Future Finance & Societal Impact’.