"Ons motto: De Efteling elke dag een beetje slimmer maken"

Bij de Efteling staat Jonas Rietbergen aan het hoofd van het team Data & Inzichten. De informatie die zijn afdeling levert, wordt direct ingezet in de dagelijkse bedrijfsvoering van het attractiepark. ‘Ons motto is: de Efteling elke dag een beetje slimmer maken.’

Voor bezoekers aan een attractiepark zijn lange rijen heel vervelend. Vanuit zijn team data & insights probeert Jonas Rietbergen daar iets aan te doen door voorspelde wachttijden in kaart te brengen. ‘Dat is voor de gasten heel handig, want zo weten ze wanneer het bij de Python druk wordt en ze deze bijvoorbeeld beter in de middag kunnen bezoeken. Maar ook intern; wij gebruiken bijvoorbeeld de voorspelde omzet van een restaurant voor het management daar, zodat ze weten hoeveel personeel op welk moment ze moeten inzetten.’

Data beschikbaar maken voor controllers

De samenwerking tussen Rietbergens team en collega's op andere afdelingen is belangrijk. Dat geldt dus ook voor hun samenwerking met de businesscontrollers. Rietbergen ziet dat die functie in transitie is. ‘Een aantal controllers bekijkt het vak nog steeds vrij traditioneel, puur vanuit financieel oogpunt,’ legt hij uit. Maar bijvoorbeeld de CSRD of duurzaamheidsrapportage moet wel door hen worden opgepakt.
Controllers kijken daarom wel steeds sneller naar: waar zouden wij eigenlijk op moeten rapporteren? Wij als team zorgen ervoor dat die data beschikbaar is. Soms merk ik, dat ik zo in het traditionele domein van de businesscontroller terechtkom. Dan wordt de samenwerking ineens wel een beetje spannend.

‘Je kunt als controller voordelen in de hele keten behalen, door je meer te bewegen als netwerkpartner’

Actief samenwerken als netwerkpartners

Rietbergen geeft een voorbeeld: ‘Energieverbruik is een belangrijk onderdeel waarop de Efteling moet rapporteren. Het team Data & Inzichten levert relevante inzichten over energieverbruik en maakt ook voorspelmodellen. Op basis daarvan dagen we bijvoorbeeld een restaurant uit om onder een bepaald verbruik te blijven. Zo wist Pannenkoekenrestaurant Polles Keuken binnen drie weken net zoveel te besparen als het stroomverbruik van een gezin in drie maanden. Alleen door op een andere manier met de spoelmachine om te gaan! Door actief samen te werken als netwerkpartner kunnen we voordelen in de hele keten behalen. Dit geldt ook voor controllers die met ónze data aan de slag gaan.'

'De grootste uitdaging voor controllers in de toekomst is het verbreden van hun perspectief'

De ‘challenge’ voor controllers volgens Rietbergen

‘De grootste uitdaging voor controllers in de toekomst is het verbreden van hun perspectief. Hoewel het belangrijk blijft om draaitabellen in Excel te kunnen maken, biedt Chat GPT op basis van data direct vergelijkbare inzichten, waarvoor jij als controller voorheen acht draaitabellen en vier werkdagen nodig had. Het gaat er meer om dat controllers snappen waar ze naar kijken en daar interessante analyses op doen. Op dataplatforms van organisaties komt veel informatie binnen. Als controller moet je begrijpen hoe dat platform in elkaar zit en waar je specifieke gegevens kunt vinden. Dat is echt wel een uitdaging.’

Informatie naar gebruikers brengen met dashboard

Wat helpt in de vertaalslag naar andere afdelingen is dashboarding; een cruciaal onderdeel van het team Data & Inzichten bij de Efteling. Het brengt de informatie daar waar ze ertoe doet: bij de gebruikers. ‘Wij proberen een driehoek te vormen,’ legt Rietbergen uit. Business heeft een verzoek tot inzicht, de controller heeft expertise op financieel gebied (en steeds meer op het terrein van CSRD), en wij maken het dashboard waarop álle data zichtbaar wordt, niet alleen de financiële. Neem nog een keer dat restaurant. Dan zie je in het dashboard niet alleen de omzet per bon, maar belangrijker nog: ook de gastwaardering en de medewerkersbetrokkenheid. Door alles samen te brengen, krijg je een breed perspectief.’

Netwerken, inspireren, coalities vormen

Het verkennen en netwerken zit bij data-analisten in het bloed. Sommige controllers bij de Efteling zijn daar ook heel sterk in, merkt Rietbergen op, zij overzien de gehele context waarmee de business wordt geconfronteerd. 'Mijn team probeert hen met name te inspireren. En ik vorm zoveel mogelijk coalities met mensen die ook willen nadenken over de dag van morgen en overmorgen. Samen met hen bekijk ik graag hoe we dingen op andere, slimmere manieren kunnen aanpakken.’ In zijn netwerk krijgt Rietbergen van controllers uiteenlopende reacties. ‘Je hebt een groep die meteen op die trein springt. Een ander deel wil het eerst even afwachten en gaat dan vrij snel mee. Het overgrote deel wil echt wel, maar twijfelt. Ze moeten een bepaalde werkwijze loslaten en vragen zich af: gaat dit wel goed? Die hebben echt wat meer overtuiging nodig.’ Rietbergen erkent dat verandering niet van nature in de mens zit, maar benadrukt dat de Efteling belangrijke stappen zet in de goede richting.