De ontwikkeling en evolutie van sociale systemen

In 2003 maakte Rob Blomme, hoogleraar Organisatiegedrag aan Nyenrode Business Universiteit, een start met zijn onderzoek voor een beter begrip van hoe sociale systemen zoals samenlevingen, organisaties en groepen zich ontwikkelen en evolueren door zelforganiserende principes. Leiders krijgen hierdoor meer inzicht hoe zij sturing kunnen geven aan transitieprocessen.

“Voor mijn onderzoek gebruik ik twee invalshoeken. Bij de eerste invalshoek ontwikkelde ik theorieën om een antwoord te geven op de vraag hoe routines en gewoonten zich ontwikkelen in interactie tussen deelnemers binnen een sociaal systeem. De ontwikkeling van deze routines en gewoontes hoe om te gaan met veranderingen buiten het sociaal systeem, noemen we zelforganisatie. Hierbij maakte ik gebruik van theorieën over emergentie en zelforganisatie,” vertelt Blomme. De tweede invalshoek was de ontwikkeling van theorieën die de traditionele gedragswetenschappelijke benaderingen aanvulden door de nadruk te leggen op de menselijke conditie en existentie. “In deze benadering heb ik inzichten uit de existentiële psychologie, sociologie en filosofie gebruikt, omdat deze perspectieven kunnen worden toegepast op menselijk gedrag en hun toestand in elke context,” zegt Blomme.

Moreel perspectief

Het onderzoek van Blomme levert een bijdrage aan de management- en leiderschapspraktijk, en in het bijzonder aan leidinggevenden en managers. “Mensen kunnen in hun acties en intenties moreel perspectief ontwikkelen. We zien dat nu terug in twee onderzoeksprojecten die lopen. De stakeholders verwerven niet alleen nieuwe kennis, maar hebben ook manieren geleerd om een intensere reflectie te hebben op hun staat van zijn, houding en gedrag in relatie tot korte en lange termijn spanning,” aldus Blomme. De impact van die mentaliteitsverandering is groot, omdat de sleutelpersonen zelf bij de projecten betrokken zijn. Met behulp van de (voorlopige) uitkomsten zijn de stakeholders bezig om deze nieuwe inzichten te vertalen naar nieuwe beleid.