Ronde tafel: ESG transformatie in de praktijk

Hoe breng je Environment, Social, Governance (ESG) in de praktijk? Heb je daar de juiste kennis en kunde voor in huis en hoe zet je de eerste stappen in de transformatie die hiervoor nodig is? Tijdens de eerste ronde tafel bijeenkomst van het ESG Innovation Institute vertelt Annemarie Mijer-Nienhuis, raad van bestuur van Athora en alumna van het Executive ESG programma, over het transformatieproces dat Athora doormaakt. Aansluitend volgt een dialoog onder bestuurders over de dilemma’s en best practices in de ESG-transformatie.

Ruim een jaar na de oprichting van het ESG Innovation Institute. Een mooi moment voor een eerste van een reeks ronde tafel bijeenkomsten met alumni van het Executive ESG programma. Jessica Peters-Hondelink en Esther van Zeggeren, initiatiefnemers van het instituut, vertellen dat er inmiddels vijf cohorten zijn afgerond en dat onder de alumni de behoefte blijft bestaan om elkaar te zien en met elkaar vragen, ervaringen én dilemma’s te delen. Hiervoor is de ESG Innovation Institute Community opgericht, waar de ronde tafel bijeenkomsten een onderdeel van zijn. Op deze manier zetten we de beweging voort, die we met elkaar in gang hebben gezet.

Kleine stappen

Mijer-Nienhuis wil tijdens deze eerste ronde tafel vooral weer het gesprek met elkaar voeren, ‘alsof we weer deelnemen aan het executive ESG programma’, vertelt ze. ‘Athora Nederland is een pensioen- en levensverzekeraar en loopt in haar branche voorop op het gebied van duurzaamheid. Dan moet je er vooral voor zorgen dat je dit als hele verzekeringssector gaat doen. Blijf duurzaam beleggen op het hoogste niveau bespreken en koppel dit aan de strategie van je bedrijf. Door de transparantie en de openheid over hoe dit in de strategie verankerd zit begint het ook te leven bij collega’s. Benoem voorbeelden en overtuigingen ook voordat de transitie ingezet is: believing is seeing and seeing is believing! Geloven kan ons ogen geven om te zien en oren om te horen, waardoor we kunnen begrijpen en weten. Mijn deelname aan het Executive ESG programma heeft de intensiteit waarmee ik de gesprekken over hoe we ESG kunnen integreren in alles wat we doen binnen Athora positief beïnvloed. Het is belangrijk om binnen je organisatie ook andere “believers” te hebben, omdat de duurzaamheidstransitie nog niet een duidelijke routeplanner heeft. Collega’s moeten dus bewegen en tegelijkertijd de belangrijke mijlpalen definiëren. Het geloof in de urgentie van de duurzaamheidstransitie brengt duidelijkheid in het zetten van de volgende stappen.   

Geloof in transitie

Maar hoe weet je dat je de juiste dingen doet? Mijer-Nienhuis: ‘Impact meten is vrij subjectief. Het geloof in transitie vanuit jezelf is eigenlijk het allerbelangrijkste. Soms is het drie stappen vooruit en twee terug. Je hoopt dat die ene stap dan toch zichtbaar is. Sommige onderdelen zijn op dit moment lastig te kwantificeren, biodiversiteit is bijvoorbeeld vrij ongrijpbaar voor de hele markt. Toch moet je op alle onderdelen van duurzaamheidsbeleid alert blijven, op klimaat, natuur & sociaal, ook omdat dit een basisbehoefte is voor talent om zich aan jouw als bedrijf te binden. Tegelijkertijd moet op alle niveaus gezocht worden naar objectieve maatstaven: dit gaat ook in de CSRD disclosures belangrijk worden.’     

Een van de deelnemers merkt op dat duurzaamheid inderdaad van binnenuit moet komen. Zijn organisatie investeert bijvoorbeeld een percentage van de omzet in duurzaamheid. Klanten en medewerkers eisen het, maar aandeelhouders denken er vaak nog anders over. Deze botsende belangen zijn soms lastig. Leen Paape, emeritus hoogleraar Corporate Governance en een van de sprekers tijdens het Executive ESG programma, gaf hierbij aan dat we vooral met elkaar de maatschappij moeten vooruitduwen in duurzaamheid en dat het van belang is en blijft om hierover steeds het gesprek aan te gaan.  

Juiste mensen aan boord

Menno Kooistra, KPMG partner Head of ESG Advisory bij KPMG Nederland, geeft aan dat de Verenigde Staten aan 2050 denken als horizon voor de ESG transitie. ‘Dit is dus een andere horizon dan die van Europa en daarom zie je bedrijven verhuizen naar Amerika. De business zal moeten bewijzen waarom het hier anders is dan in Amerika. Dochtermaatschappijen in de EU van global organisaties beschikken vaak al over veel meer bedrijfsinformatie over duurzaamheid. Een ander continent kan het dus lastiger maken. Hoe je dit kan “olievlekken” en integreren naar je producten of diensten is een uitdaging. Daarvoor moet je de juiste mensen aan boord hebben en daar is een tekort aan. Doe daarom aan verduurzaming in partnerships, ook met duurzaamheidsexperts. We moeten gezamenlijk voor 2025 stappen zetten anders gaan er bedrijven stoppen met de transitie. Binnen de EU wordt gehoopt op coöperaties die gaan samenwerken op duurzaam beleid. Ook dit begint klein, een paar mensen starten en geven het weer door.’

In de hele ESG-transitie is het belangrijk dat je goed kijkt wat je eigen mensen hierin kunnen doen zegt Kooistra. ‘Als zij ESG moeten begrijpen en doorleven moet er opleiding worden geboden, door alle lagen van de organisatie heen. En dan niet over de technische kant, maar over hoe je ESG doorleeft. Hierover moet je met elkaar het gesprek voeren zodat ESG tastbaar wordt. Een van de deelnemers vertelt dat Stedin hier een one planet program voor heeft waarin de vraag ‘Wat drijft mij om bij Stedin te werken als het gaat om ESG en hoe kan ik het verschil maken’ wordt besproken. Mijer-Nienhuis benadrukt nogmaals het belang hierin van aanjagers, anders krijg je het niet in de haarvaten van je organisatie.

Samenwerken in de keten

‘Op dit moment zijn er nog onvoldoende metrics of benchmarks op het gebied van ESG transitie. Daarom moeten we niet willen concurreren op data of de beste rapportage op productniveau, maar juist gezamenlijk optrekken. Dit hebben we ook binnen het ESG Executive programma geleerd. Zie ESG niet als een concurrentie-issue’, zegt Kooistra. ‘Bijvoorbeeld binnen de automotive industrie gaat het vooral over hoe circulair een auto is en hoeveel geld daarvoor op tafel moet komen. Maar er zijn al veel ideeën over hoe je daarin kan samenwerken, binnen de gehele branche. Ga als bestuurder dus rondbellen en zoek de samenwerking met andere bestuurders op in die branche. Denk in platformen en ecosystemen en accepteer andere keuzes. We bouwen gezamenlijk aan een kathedraal waarvan het eindresultaat voor ons nog niet zichtbaar is.’ 

Stappen worden gezet

Een van de deelnemers benoemt de discussie over veel meer geld dat straks naar de armen moet en dat we wereldwijd moeten accepteren dat we minder rijkdom hebben met elkaar. En die cocktail lijkt heel erg lastig te zijn. De CSRD helpt daar hopelijk bij en de politiek zal hier in de komende periode keuzes in moeten maken.   

De discussie over duurzaamheid wordt nu gelukkig wel écht gevoerd, ook op individueel niveau, zegt een van de deelnemers. Verandering hangt ook vooral samen met wat we te besteden hebben. Kijk hierin dus naar jezelf, wat lever je zelf in om duurzaamheid te bevorderen? Pak je vaker de trein of schaf je een elektrische auto aan? Ga je een strand schoonmaken of ga je duurzaam op vakantie? Ook binnen organisaties moet de board dit niet bedenken, maar moeten medewerkers dit doen én omarmen.

Jessica Peters-Hondelink sluit de ronde tafel af met een dankwoord aan alle deelnemers en met de belangrijkste leerpunten:

• Het is niet alleen de nieuwe wetgeving die bedrijven in beweging brengt. De kranten staan vol met artikelen over bestuurders die aansprakelijk worden gesteld en talent dat wegloopt door gebrek aan klimaatambitie (‘climate quitters’) of de ambitie om iets te doen aan sociale ongelijkheid. Hoe komen we van intentie tot actie?
• Koppel ESG aan je strategie, beleg ESG op het juiste niveau en maak daar lawaai over. Laat ESG geen apart topic zijn, maar een “sateprikker” die zorgt voor integratie van ESG in alles wat je doet als bedrijf.
• Maak kleinere doelstellingen op ESG-vlak zo hard mogelijk als onderdeel van de grotere ambitie en laat het geen marketing-ding worden.
• Zie elkaar niet als concurrent, maar trek samen op, wees transparant in wat je doet en denk vanuit kansen.
• We zijn een kathedraal aan het bouwen, zonder precies te weten wat het wordt: laten we met elkaar leren in dit proces! Dat is precies waar de ESG Community voor opgericht is.