Samenwerken met de samenleving

Hoe dat komt? Van oudsher signaleert de overheid een probleem dat ze niet alleen kan oplossen en haalt ze er vervolgens private partijen bij om mee samen te werken. Maar tegenwoordig kloppen bedrijven, collectieven van inwoners en maatschappelijke instellingen steeds vaker zelf aan bij de overheid om bepaalde vraagstukken op te lossen. Sanders: 'Steeds vaker weten inwoners zowel publieke partijen als bedrijven te mobiliseren. Hoe geef je daar ruimte aan in het publieke bestel? Niet alles kan zomaar. Hoe kom je dergelijke initiatieven tegemoet zonder tekort te doen aan de bestaande beleids- en besluitvormingsstructuren?'

Volgens Nijp komt het vooral aan op goede communicatie, en op duidelijk zijn naar elkaar. 'Stel over en weer de juiste vragen. Heb je de verschillende belangen scherp? Je komt in de samenwerking in zo’n initiatief tot een algemeen belang, maar alle partijen aan tafel hebben natuurlijk ook hun eigen belang. Bespreek dat, leg vast in contracten wat er vastgelegd kan worden.'

‘De tweede voorwaarde is dat de ambtenaar een gezaghebbende verantwoordelijkheid heeft,' gaat hij verder. 'Op het moment dat je iets toezegt, moet je er wel voor zorgen dat je een bepaalde beweging kunt realiseren, dus ingang hebt bij je wethouder of gedeputeerde.'

Als onderdeel van PPS verdiepte bestuurssecretaris Nijp zich in de wereld van de burgerinitiatieven. Een mooi voorbeeld dat ze tegenkwam, vond plaats in Holwerd, in het noorden van Friesland. Het dorp kampt met leegloop en wegtrekkende jeugd. Toeristen passeren Holwerd op weg naar de veerboot naar Ameland, maar komen nooit het dorp in. 'De inwoners namen het heft in eigen hand en kwamen met een eigen plan,' zegt Nijp. 'Wat als er net als vroeger een aansluiting zou komen met de zee?'

Kenmerkend voor private initiatieven als Holwerd aan Zee is volgens Sanders dat ze cross-sectoraal zijn. 'Het gaat om leefbaarheid, toerisme, regionale economische ontwikkeling. Om natuurbehoud. Er zijn verschillende partijen aan boord. Van de EU tot lokale ondernemers. En er is een veelheid aan typen actoren betrokken. Ondertussen kijkt men wie de regie pakt. Automatisch wordt dan gekeken naar het openbaar bestuur. De uitdaging is dan ook om zowel cross-sectoraal als publiek-privaat te kijken naar dit soort opgaven. En de besluitvormingsstructuren die we met elkaar hebben bedacht niet overhoop te gooien.'