Samenwerking als sleutel voor een duurzamere toekomst

De verduurzaming van onze samenleving vraagt om een wereldwijde vrijplaats voor verandering, waarin ruimte is voor gezamenlijke actie, dialoog en een mindset om elkaar en elkaars taal te leren begrijpen. Ook de natuur zelf krijgt steeds vaker een rechtspersoonlijkheid en daarmee een stem, zo kwam naar voren tijdens de eerste lustrumthemadag van Nyenrode Business Universiteit.  

Voor kasteel Nijenrode is een periode van 75 jaar slechts een moment in de lange geschiedenis. Voor Nyenrode, gehuisvest op het landgoed van dat kasteel, vormt een bestaan van driekwart eeuw echter een gedenkwaardige mijlpaal en een bijzonder jubileum. Een mooie gelegenheid om samen met studenten en alumni tijdens de eerste lustrumthemadag op zoek te gaan naar de drijvende krachten voor het realiseren van een duurzame toekomst.

Bij de oprichting van Nyenrode in 1946 stond Nederland voor de uitdaging van de wederopbouw, 75 jaar later worden we opnieuw geconfronteerd met een oorlog in Europa. Daarnaast heeft de wereld nog steeds te maken met een pandemie en staan we voor grote uitdagingen als klimaatverandering, een vluchtelingencrisis en sociale ongelijkheid.

Geen antwoorden, maar vragen

Hoe kunnen de leiders van nu en straks die uitdagingen tegemoet treden? Keynote speaker Danielle Zandee, hoogleraar Sustainable Organizational Development aan Nyenrode, werpt liever vragen op dan antwoorden te formuleren. Want juist het niet weten creëert het momentum voor collaborative change: de structurele en gezamenlijke verandering die moet leiden tot de oplossing van maatschappelijke problemen. “Als niemand het weet, kunnen we het samen uitzoeken”, stelt Zandee. De wereld is klein en de onderlinge afhankelijkheden groot, zoals de huidige crises laten zien. “Toch is de global village voor veel mensen nog steeds een abstract begrip”, aldus Zandee. Ook realiseren we ons nog te weinig dat we niet boven de natuur staan, maar co-existeren met andere organismen, in een wereld die groter is dan de mensheid. Hoe kunnen we met die inzichten organisaties bouwen die duurzame waarde creëren voor alle stakeholders?  

Wat hebben we geleerd van de coronacrisis?  

Die urgentie is des te groter door de turbulente tijden waarin we leven. Maar schept dat niet ook hoop? Hebben we als mensheid bijvoorbeeld bij de pandemie geen briljant improvisatietalent en adaptief vermogen bij disruptie laten zien? Ja, maar dat is iets anders dan blijvende verandering, vertelt Zandee. “Hoe kunnen we de lessen van de coronacrisis vertalen en verankeren in nieuwe handelswijzen? Nemen we in alle hectiek wel de tijd om te reflecteren hoe we een samenleving kunnen bouwen waarin rechtvaardigheid, weerbaarheid en duurzaamheid het nieuwe normaal vormen?”

Beeldcultuur

Duurzame, gemeenschappelijke verandering vraagt om actie, dialoog en mindset, stelt Zandee. We moeten leren samenwerken (in multi-stakeholderpartnerships). We moeten in gesprek gaan met elkaar en samen een nieuwe woordenschat en beeldcultuur ontwikkelen om een nieuwe werkelijkheid te creëren. Een term als living kind (in plaats van human kind) kan bijvoorbeeld helpen om de mensheid te leren zien als onderdeel van de kosmos, in plaats van dominante soort. En we moeten onze mindset veranderen: investeren in relaties, elkaar en elkaars taal leren begrijpen om samen een duurzame toekomst te bouwen.

Vijf richtlijnen

Zandee geeft de deelnemers vijf richtlijnen mee voor die gemeenschappelijke opdracht. Structurele verandering is systemisch (‘kies voor kleine stapjes die als hefboom kunnen werken voor grootschalige transformatie’), polyfoon (‘alleen als elke stem gehoord mag worden en verschillen worden gevierd, kunnen we bestaande structuren afbreken en nieuwe bouwen’), participatief (‘laat iedereen in de kamer meedoen’), anticiperend (‘kijk vooruit en leer vóór de ervaring’) en reflexief (‘stel vragen bij de status quo en de impact van de organisatie’). "Laten we duurzaamheid zien als een werkwoord, als de vrucht van onze inspanningen op het gebied van daring & caring", besluit Zandee.         

Duurzaamheid in de praktijk

Hoe gaan verschillende sectoren en typen bedrijven om met verduurzaming? Daarvoor bieden vijf workshops verdieping op het snijvlak van wetenschap en praktijk en ruimte voor interactie tussen sprekers en deelnemers: duurzaamheid bij familiebedrijven, integrated reporting, business & biodiversiteit, de duurzaamheidsuitdagingen in de zorg en de verduurzaming van Nederlandse woningen.

Klik hier voor een samenvatting van de vijf workshops.

Samenwerken 

De wrap-up van de dag is voor keynote speaker Zandee. Ze pleit voor meer wijsheid bij leiders, ook om meer gebruik te maken van de kennis en inzichten van de mensen in het primaire proces. “Overbrug die kloof, werk praktijkgericht en neem kleine stapjes. Alleen door samen te werken maken we de transformatie naar een duurzamer toekomst werkelijkheid.” 

Bekijk hieronder de aftermovie.