De Hindoestaans-Surinaamse Sharda Nandram zette 25 jaar geleden voet op grond van Nyenrode: “Eigenlijk al twee jaar eerder in april 1995”, vertelt ze enthousiast. Toen Nandram negentien was verhuisde ze vanuit Paramaribo om aan de Universiteit van Amsterdam psychologie en economie te gaan studeren. Ze promoveerde in de sociale psychologie en vanaf 2006 richtte ze zich steeds meer op hindoe-spiritualiteit. Van huis uit kreeg ze de hindoeïstische waarden mee, zoals discipline, het beste uit jezelf halen en eenvoud: “Ook gingen we weleens naar de tempel, een magisch moment voor mij. Daar offerden we altijd zoetigheden. Het heeft me geleerd waar mijn wortels liggen.”
Nandram’s gedachtes over het leven ontstonden al vroeg. Ze kwam als elfjarig meisje vaak in het ziekenhuis omdat ze met regelmaat flauw viel en last had van maagbloedingen. De artsen stonden voor een raadsel in die tijd. Nandram overdacht het leven in de loze uren dat er geen bezoek voor haar was. Of dit het kantelmoment is geweest voor haar interesse in spiritualiteit? Ja, Nandram denkt van wel: “Even was ik in een andere wereld, ik weet niet waar maar dat was voor mij het moment dat ik wist dat er meer was. Ik had nog zoveel te doen, zoveel te leren. Ik was bang maar die tijd in het ziekenhuis leerde mij ook om de angst opzij te zetten. Hulp komt je altijd tegemoet als je het nodig hebt.”
Business en Spiritualiteit
Nandram startte haar carrière als onderzoeker bij NYFER, een destijds bij Nyenrode aangesloten instituut voor economisch onderzoek. Nandram werkte veel samen met oprichter Eduard Bomhoff. Naast gesprekken over economie, kwamen ook onderwerpen als filosofie, ethiek en burgerschap aan bod.
Met hoogleraar Karel Samson publiceerde zij in 2006 het boek ‘The Spirit of Entrepreneurship’. Dat was het eerste moment dat Nandram business en spiritualiteit openlijk met elkaar verbond: “We waren op zoek naar de echte verhalen van ondernemers, wat betekent het ondernemerschap voor hen, wat was de aanleiding om te gaan ondernemen, wat zijn de lessen die zij door tijd heen geleerd hebben? We hebben prachtige gesprekken gehad wat voor ons leidde naar de kern van ondernemerschap. Tot de diepste drijfveren intuïtie, emotie en geloof.”
Niet veel later maakte ze kennis met wijlen hoogleraar Paul de Blot: “Paul zag ik als een Indonesische man waar ik veel respect voor had. Soms vroeg ik wat maar kreeg ik geen antwoord, ik dacht dat hij verzonken was in zijn boeken. Later begreep ik dat zijn gehoor verslechterd was. Vanuit mijn opvoeding en culturele context waarin ik ben opgegroeid, heb je veel respect voor ouderen en stap je niet zo snel op iemand af om een stoel bij te schuiven en een gesprek te starten. Toch deed ik dat op een gegeven moment en dat pakte verrassend uit.” De Blot vroeg Nandram om samen de leerstoel Business en Spiritualiteit op te zetten.
Voel je thuis waar je ook bent
Spiritualiteit kreeg door de jaren heen een steeds grotere betekenis in het leven van Nandram: “Tijdens en na het ziekbed van mijn moeder voerde ik vele gesprekken met mijn vader. Zijn verhalen intrigeerden mij en raakten mij in het hart. Het motiveerde mij om deze gesprekken op papier te zetten en ik probeerde de nuances te vinden door het Hindi, wat ik met mijn vader sprak, te vertalen naar het Nederlands.”
Het familieverhaal brengt Nandram uiteindelijk naar India, het land waar haar grootouders opgroeide. Ze schreef het boek ‘Voel je thuis waar je ook bent’ over haar eigen familiewortels. Haar familie steunde haar in het vertellen van het verhaal en besloot haar te sponsoren om er een professionele uitgave van te maken. Voor Nandram was dit het laatste puzzelstukje. Ze reisde af naar Jodhpur en Bikaneer, de geboortesteden van haar grootouders in de regio Rajasthan: “Ik heb mijn antwoorden niet gevonden bij psychologie en ook niet in de economie. Mijn gesprekken met ondernemers waren verrijkend maar ik was ervan overtuigd dat er meer was. Deze reis heeft het mij wel gebracht”, vertelt Nandram.
In 2018 overhandigde zij het boek, uitgegeven het Nederlands, Engels en Hindi, aan de gemeenschap van Jodhpur. Ze werd overladen met dankbaarheid: “Want hun dochter kwam thuis, zo zagen ze mij. het was een speciaal gevoel. De gemeenschap vond het zo bijzonder dat ik, door dit verhaal te vertellen, iets terug wilde geven. In het Hindoeïsme geef je gedurende je leven iets terug aan je goeroes, je (groot)ouders en de natuur. Voor mijn gevoel heb ik het verhaal van mijn grootouders teruggegeven aan het land waar zij opgroeiden.”
Een fundamentele plek voor spiritualiteit
In haar oratie, begin dit jaar, liet Nandram zien dat spiritualiteit ook een fundamentele plek verdient in de wetenschap: “Spiritualiteit is een anker voor het nastreven van geluk en welvaart. Spiritualiteit is menseigen en niets nieuws, maar we zijn het vergeten.”
Nyenrode betekent voor haar de vrijheid en de ruimte krijgen om dingen te doen waar je echt gelukkig van wordt. Het pionieren om de zachte kant van spiritualiteit te introduceren en een taal te vinden om ook de harde kant een plaats te geven. Het bij elkaar brengen van Business en Spiritualiteit.
Is de cirkel na 25 jaar rond? Wanneer zijn we echt compleet? Nandram heeft maar een antwoord: “Als je in jezelf bent. Opleidingen en een carrière brengen je verder maar het leven zelf is het gymnasium voor de ziel.”
Sharda Nandram, geboren in Suriname, is sinds 1995 werkzaam aan Nyenrode Business Universiteit. Naast haar hoogleraarschap aan Nyenrode werkt Nandram als hoogleraar Hindoe-spiritualiteit en samenleving aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Ze werd doctorandus zowel in de psychologie als economie en promoveerde binnen de vakgroep sociale psychologie aan de VU. Via haar beide hoogleraarsfuncties wil zij zich richten op het onderliggende centrale thema van wat mensen ten diepste drijft en de impact daarvan op het leven.