Sociale onthouding bevordert duurzaamheid

Wanneer ik deze column schrijf, werk ook ik meestentijds vanuit huis. De organisaties, waar ik bij werk hebben alle onderwijsactiviteiten stilgelegd of naar de digitale leeromgeving verplaatst. En andere werkzaamheden, die niet noodzakelijkerwijs fysiek vergaderen vergen, gaan veelal ook digitaal. En tot veler verbazing en genoegen werkt dat wonderwel.

Toen ik ruim twintig jaar geleden de IT-sector verruilde voor het onderwijs, kwam ik tot mijn verbazing terug in een fysiek vergadercircuit. In de internationale IT-omgeving, waar ik werkte werd zeer veel telefonisch vergaderd. En vanaf begin 2000 deden we dat ook via videobellen, waarbij Webex één van de eerste softwarepakketten was, waar we mee werkten.

Het is echter nog niet zo heel lang dat we massaal kunnen videobellen en webinars uitvoeren. Ik tel op mijn huidige laptop en I-phone al zes mogelijkheden via Apple Facetime, ZOOM, Messenger en WhatsApp (Facebook), Skype for Business en Teams (Microsoft). Kortom een functie videobellen is tegenwoordig standaard onderdeel van de huis-tuin-en-keukensoftware. Een kanttekening daarbij is dat al dit digitale communicatieverkeer via een paar internationale reuzen van IT-organisaties wereldwijd verloopt, die daarmee alle touwtjes in handen hebben, mits de internet bandbreedte het toelaat. Vele digitale bijeenkomsten zijn afgelopen week overigens al gestruikeld doordat teveel mensen tegelijk inlogden op een infrastructuur die daar niet voor berekend was. Daar is dus extra investering in nodig.

Nu zijn alle bijeenkomsten van boven de honderd mensen dringend ontraden. In diverse organisaties zijn zelfs de vergaderingen van meer dan tien mensen opgeschort. Daarmee is door deze crisis de digitale transformatie van communiceren versnelt. Hoe vaak ik ook afgelopen tijd collega’s vroeg om files te mijden en het milieu te sparen door minder kilometers te rijden naar fysieke vergaderingen, Dit bleef hardnekkig bestaan.

Wij mensen willen elkaar graag fysiek zien en bij wijze van spreken kunnen aanraken. Waarom gebruiken organisaties dan nog weinig video-vergadermogelijkheden? Daarvoor zijn argumenten genoeg: Men moest nog inventariseren wat de behoefte en functionaliteit was. De benodigde hardware en digitale infrastructuur diende nog te worden aangeschaft. Het bestaande netwerk dreigde overbelast te raken en vergaderen via een vertragende videoverbinding werkt niet. Het blijkt in de praktijk ook dat werknemers graag bij de ”oude manieren”  om te vergaderen blijven. Tevens is er nog gebrek aan kennis om deze nieuwe technologie te accepteren en mensen ermee vertrouwd te maken.

Dit vraagt alles om een verandering in het gedrag en de cultuur in de organisatie. Veranderingen bestaan in de kern uit een individu of groep die iets anders doet of iets op een andere manier doet dan voorheen gebruikelijk was. Indien het een verandering betreft die, hoe klein dan ook, leidt tot een duurzamere samenleving, spreken we van het optreden van duurzaam gedrag. Wat formeler gedefinieerd is dit gedrag waarmee we kunnen voorzien in de behoeften van het heden zonder daarmee het vermogen van toekomstige generaties, hier en elders op de wereld, te schaden om in hun behoeften te voorzien.

Hoe kijken we tegen deze crisis omstandigheden aan? Daar zijn diverse zienswijzen op los te laten. In een blog van Henk Stoorvogel, pastor van de Vrije Evangelisatie Zwolle, las ik de gedachte dat deze ontwikkelingen een ‘reset’ kunnen opleveren in de huidige westerse economie. Hoeveel pogingen er voor duurzaamheid ook werden ondernomen, we bleven vliegen – ondanks de vliegschaamte. We blijven door gaan in het verbruiken van niet te reproduceren wereldbronnen ondanks alle wereldconferenties en politieke maatregelen. Door de uitbraak van dit coronavirus worden we ineens gedwongen om te gaan leven op een wijze die onze aarde duidelijk meer lange termijn perspectief geeft. In de Chinese provincie Wuhan verdween bijvoorbeeld ineens de luchtvervuiling, doordat de productie stilviel. Mensen raken weer verbroedert door massaal samen te gaan zingen in Italië.

Wie direct met de coronaziekte te maken heeft wens ik veel sterkte en beterschap. Het is vreselijk ziek te zijn en moeilijk te kunnen ademen, laat staan dat we familieleden en nabestaanden verliezen door deze ziekte.

Echter de afgedwongen ”sociale onthouding” kan naast heilzame geestelijke bezinning ook aanzetten tot het nadenken over werkwijzen en andere manieren van leven die de duurzaamheid bevorderen en vriendelijker zijn voor de planeet die aarde heet.