Society 4.0: een vitale en hoopvolle toekomst

In het nieuwe boek Society 4.0 schetst Bob de Wit een beeld van een wereld die op een kruispunt staat: er moeten beslissingen vallen die de toekomst van onze samenleving bepalen. Blijven we kiezen voor de bestaande, gevestigde machtsstructuren? Of brengen we de motivatie en de moed op om als burgers zélf het beste van het mondiale en lokale te combineren? Zo kunnen we volgens de auteur een alternatieve ‘glocale’ gemeenschap vestigen, het fundament voor een samenleving van de toekomst waarin optimisme centraal staat. 

De Wit begint zijn boek met een analyse van de historische ontwikkeling van de menselijke samenleving en komt tot de conclusie dat “de samenleving in transitie is. We hebben de industriële samenleving achter ons gelaten. Die gaf de meeste burgers de afgelopen 75 jaar democratie, welvaart en vrede.”

Maatschappelijke revolutie

De vraag is: waar nu heen? De Wit gaat in tegen het populaire idee dat de wereld aan het begin staat van de vierde industriële revolutie. In plaats daarvan stelt hij dat we feitelijk een maatschappelijke revolutie tegemoet gaan. Digitale technologieën voegen namelijk niet alleen een nieuw niveau van industrialisatie toe aan de samenleving. Ze veranderen ook de aard van de samenleving zelf. Op die manier lopen ze vooruit op onder meer dystopische visioenen van een ‘verbeterde mens’. Die visioenen behoren straks niet langer uitsluitend tot het domein van de sciencefiction.

 "Digitale technologieën veranderen onze samenleving en economie minstens zo fundamenteel als machines tijdens de industriële revolutie samenlevingen en economieën hebben veranderd."

Vernieuwing van bestuur

De Wit loopt vervolgens aan de hand van acht kernpunten de mogelijkheden voor onze toekomstige samenleving af. Daartoe behoort de heroverweging van concepten als de natiestaat en de huidige verdeling van welvaart. Enerzijds schetst hij de zogenaamde ‘elite reset society’, waarin een machtsstructuur met ‘verdeel en heers’ controle over de massa probeert te behouden. Anderzijds schuift hij een ‘glocal citizens society’ naar voren, waarin gezamenlijke besluitvorming centraal staat, mogelijk gemaakt door te profiteren van de ‘wisdom of the crowd’. Deze vernieuwing van het bestuur kan tot stand komen door mensen aan te sporen om er zelf als ‘eerzame burger’ aan deel te nemen.

Society 4.0 wil geen somber en onheilspellend beeld van onze toekomst schetsen. In plaats daarvan is het boek een inspirerende oproep tot actie, gericht op de ontwikkeling van aantrekkelijke toekomstperspectieven voor onze samenleving. Society 4.0 schetst een duidelijk pad naar een inclusieve samenleving en biedt heldere antwoorden op maatschappelijke vraagstukken die we momenteel angstvallig vermijden. Het boek nodigt de lezer bovendien uit om mee te discussiëren. De Wit spreekt dan ook de hoop uit dat zijn boek “slechts het begin is. Het begin van een reeks interacties, met als uiteindelijk doel een betere toekomst voor iedereen.”