Stikstofcrisis en supply chain denken

Gaat het denken in supply chains nu definitief kantelen? Het einde van het jaar is een goed moment voor reflectie. Hoe staat de logistiek er voor? Wat is de langetermijnontwikkeling?

Reflecterend op het afgelopen jaar zal bij veel mensen de term 'stikstofcrisis' opkomen. In feite betreft het een probleem dat al heel lang bekend was, maar waarvan we de problemen jarenlang voor ons uit hebben geschoven. Totdat het niet meer ging en we nu door de werkelijkheid zijn ingehaald. En dus zitten we nu met een ‘crisis’. Immers kortetermijnoplossingen zijn er feitelijk niet; echt ingrijpen is zo veelomvattend dat we er voor terugschrikken.

Doet pijn, dus uitstellen

Welbeschouwd is de stikstofcrisis dus een gevolg van het gebrek aan strategie. Een strategie gaat over hoe je de langetermijndoelstellingen wilt bereiken. Nu is er niemand tegen langetermijndoelstellingen. Tenzij het vandaag al pijn doet; dan stellen we het toch liever even uit. Dat we uiteindelijk toch moeten kiezen is duidelijk, immers ‘niet alles kan’, aldus het rapport van de Commissie Remkes. We zeggen dan dat we ‘pragmatisch’ en vooral ‘praktisch’ moeten zijn. Dat zijn inderdaad mooie eigenschappen. Maar wie dat te lang volhoudt, heeft dus geen visie of strategie en roept daarmee op termijn de crisis over zichzelf af.

Strategisch denken mondjesmaat

Als we de situatie rond de stikstofcrisis projecteren op de logistiek, dan worden de parallellen snel duidelijk. Al jaren wordt er overal geroepen dat we moeten digitaliseren, dat duurzaamheid belangrijker is en ketensamenwerking een must. Dat vinden we ook allemaal. Maar ondertussen zijn we vooral praktisch bezig. Strategisch denken gebeurt maar mondjesmaat. Want dat vraagt innovaties waarvan we de investeringen kennen, maar de resultaten niet. Dus is de business case niet rond te maken en wachten we de ontwikkelingen nog even af.

Voelen we crisis aankomen?

Een dergelijke houding is alleszins begrijpelijk; waarom een probleem maken als dat er nog niet is? Maar zoals de stikstofcrisis duidelijk maakt, is dat op termijn niet houdbaar. Met de huidige economische voorspoed voelen we een crisis niet echt aankomen. Maar onderhuids gebeurt er veel. Handelsconflicten, Brexit, toenemende volatiliteit, onvoorspelbaarheid en complexiteit, steeds sterker wordende eisen op het gebied van duurzaamheid (door zowel overheid als consumenten). Hoeveel aanzetten voor een crisis willen we hebben?

Ketensamenwerking is ‘need to have’

Als afgelopen jaar één ding duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel dat we ook in de supply chain ons denken zullen moeten gaan kantelen. Ketensamenwerking is geen ‘nice to have’ meer, maar een ‘need to have’. Laten we die keuze nu maken en zo de crises voor zijn. Nu hebben we daarvoor nog (een beetje) tijd; straks niet meer.