Van contract naar vertrouwen

In het weekend van 11 en 12 februari hebben 50 jonge denkers intensief gewerkt aan handvatten en ideeën voor een nieuw ‘sociaal contract’. Onder leiding van initiatiefnemer Doekle Terpstra en Jo Vincken van Nyenrode Business Universiteit werden er in 24 uur intensief ideeën uitgewisseld, gedebatteerd, teksten geschreven, geschaafd en gepolijst. De grote variëteit aan uitkomsten van het weekend zorgde ervoor dat het weekend eerder een startpunt blijkt voor een vervolggesprek met vele groepen in de samenleving dan een duidelijk omlijnd sociaal contract. Dat maakte de oogst ook waardevol, zegt een enthousiaste Doekle Terpstra: “Er zijn nieuwe gesprekken op gang gebracht en inzichten en ideeën uit de sociale hackathon gekomen die roepen om een vervolg.”

De aanleiding voor de ‘sociale hackathon’ werd tijdens de aftrap geduid door Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Hij benoemde de maatschappelijke scheidslijnen die zich in de Nederlandse samenleving manifesteren: verschil in levensverwachting en kwaliteit van leven, kansenongelijkheid in onderwijs en arbeid, de etnische scheidslijn en wantrouwen in instituties. Gevoed met de inzichten van Putters gingen de jonge denkers met elkaar aan de slag.

Energie

Doekle Terpstra en Jo Vincken kijken met voldoening terug op de intensieve 24 uur die ze met de jonge denkers hebben doorgebracht. Terpstra: “Het feit dat 50 jonge mannen en vrouwen met zoveel betrokkenheid met elkaar in gesprek gaan over maatschappelijke thema’s maakt de sociale hackathon voor mij al een succes. Het optimisme en de energie die ik gevoeld heb vind ik fantastisch. Deze generatie heeft veel te bieden en kijkt op een andere manier. Diversiteit is
voor hen bijvoorbeeld al een doodnormaal vertrekpunt. Mijn grootste les uit deze 24 uur is dat het concept van een ‘sociaal contract’ te eng is voor wat we willen bereiken. Het is oud systeemdenken. Deze groep denkt meer in termen van vertrouwen. Vertrouwen tussen mensen onderling en vertrouwen in dat we samen steeds weer nieuwe oplossingen zullen ontwikkelen. Het beeld van een contract is te statisch. We moeten van sociaal contract naar sociaal vertrouwen om de context te creëren waarbinnen we aan een nieuwe toekomst kunnen bouwen.”

Verbinding

Jo Vincken van Nyenrode Business Universiteit vult aan: “Een nieuwe sociale toekomst proberen te schilderen met oude taal en systemen is lastig. Onze manier van kijken naar maatschappelijke vragen, en het daarbij gebruikelijke taalgebruik, staat zelfs soms oplossingen in de weg. Soms kun je sociale oplossingen niet bouwen met bouwstenen uit het verleden. Grote winst is dat alle deelnemers zonder uitzondering daarbij het belang onderstrepen van hun persoonlijk leiderschap, zo bleek tijdens de sociale hackathon. Zelf verantwoordelijkheid nemen bij het oplossen van sociale problemen, juist ook als dat maatschappelijk ingewikkeld ligt. Ook twijfel aan effectiviteit van instituties, maar wel met een uitgestoken helpende hand: we zijn zelf de mede-eigenaren van onze instituties. Gezamenlijkheid en inclusiviteit zijn vanzelfsprekend voor deze groep en verschillen van inzicht werden gebruikt om oplossingen te vinden, in plaats van te polariseren. Een geheel andere manier van naar verbinding kijken, om van daaruit richting te vinden in plaats van collectieve impasse, vond ik een heel mooie uitkomst. Iemand maakte de vergelijking met het basketbalveldje uit zijn jeugd; alles liep daar door elkaar met als gezamenlijk doel een potje te spelen. Daar wilde hij naar toe. Dat is een belangrijke metafoor: we mogen een nieuw speelveld creëren waarop we samen een nieuwe toekomst kunnen vormgeven.”

Vervolg

De initiatiefnemers beraden zich op een vervolg op de sociale hackathon, waarbij het vertrekpunt is om het debat te verbreden in de samenleving. De 50 deelnemers (tussen 25 en 35 jaar) hebben uiteenlopende ideeën aangereikt op welke wijze dit vervolg zou kunnen worden vormgegeven en welke rol ze zelf daarbij kunnen en willen spelen.

Inspirators

Aan de hackathon hebben naast Kim Putters, Jos Verhoeven (Start Foundation), Hans de Boer(VNO NCW), Bert van Boggelen (De Normaalste Zaak), Marjolein ten Hoonte (Randstad Groep Nederland), Jacco Vonhof (Novon Schoonmaak), Han Noten (gemeente Dalfsen) en Tof Thissen (WERKbedrijf van UWV) meegewerkt. Zij waren aanwezig als inspirator / vraagbaak voor de deelnemers en gaven feedback op de verschillende ideeën van de deelnemers.

De sociale hackathon werd financieel mogelijk gemaakt door Start Foundation, een onafhankelijke maatschappelijke investeerder die kansen en werk wil creëren voor mensen die kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt. Nyenrode Business Universiteit stelde haar faciliteiten beschikbaar en ondersteunt het initiatief dat goed past bij haar missie ‘Serving society by shaping responsible leaders’.