Van wieg tot lustrum: emeritus hoogleraar Jan Bots over de hoogtepunten van de EMFC-opleiding

De  Executive Master of Finance & Control (EMFC) van Nyenrode Business Universiteit bestaat 25 jaar. Jan Bots, emeritus hoogleraar Controlling, stond aan de wieg van deze post-master die opleidt tot registercontroller. Samen met hoogleraar Tjeu Blommaert zette hij het EMFC-programma op en verwelkomde hij in 1997 de allereerste studenten. Ter ere van het lustrum neemt Bots ons mee langs de hoogtepunten uit de geschiedenis van de opleiding.  

“Het begrip ‘controller’ ontstond eind jaren 80. Voor die tijd werd je registeraccountant”, vertelt Bots. “En toen enkele jaren later voor accountancystudenten de stageverplichting werd ingevoerd, was het voor niet in de controle werkzame accountancy-studenten praktisch onmogelijk om als registeraccountant af te studeren. Dat gaf wind in de zeilen van de opleiding tot registercontroller.” 

Data science

Als geen ander kan Bots de voor sommigen lastige taal van controllers begrijpelijk maken: “Registeraccountants zijn mensen van buiten, die de boeken controleren en binnen bedrijven heb je controllers. De ultieme controller binnen een bedrijf is de financieel directeur. Onze alumni zijn bijvoorbeeld financieel directeur bij Landal Green Parks en de KNVB geworden.”

Hoe heeft de opleiding zich in de afgelopen 25 jaar ontwikkeld? “De vakken zijn op zich gelijk gebleven, maar de invulling is veranderd”, zegt Bots. “Neem het vak Accounting Information Systems, dat ik mede heb gegeven. Vroeger ging dat over het op orde houden van de boekhouding. Nu is de boekhouding vergaand geautomatiseerd en er is data science bijgekomen. Vakken als Data-Analyse en onderwerpen als Robot Process Automation en Kunstmatige Intelligentie zijn inmiddels onmisbaar in het curriculum.”

Nieuwe vaardigheden

Toch denkt Bots niet dat nieuwe technologieën het controlling vak bedreigen. “Men zegt al jaren dat de controller wordt weggeautomatiseerd, maar dat zien we vooralsnog niet echt gebeuren. Door automatisering houd je juist meer tijd over voor het interessante werk. Waar vroeger een controller simpel gezegd een ‘veredelde boekhouder’ was, analyseert hij of zij nu de bedrijfsvoering en denkt hij of zij op grond daarvan mee met het management. Een controller kan bijvoorbeeld adviseren om focus aan te brengen op een bepaald klantsegment, omdat daar de grootste winstgevendheid zit. Zo kan hij of zij grote invloed uitoefenen op het bedrijfssucces.” 

De emeritus hoogleraar vertelt dat de verandering in de controllerrol vraagt om nieuwe vaardigheden. “De persoon moet meegroeien met zijn kennis en inzicht en daar goed over kunnen communiceren. Je moet behoorlijk kunnen adviseren, meedenken en presenteren. En of je uiteindelijk de CFO-positie bereikt, hangt onder meer af van hoe jij kan begrijpen, overdragen en verantwoordelijkheid kan nemen. Bij Nyenrode leren we studenten daarom bewust te worden van hun eigen vaardigheden: waar zijn ze goed in en wat willen ze verbeteren? Daar kunnen ze dan gericht aan werken.”

VRC-scriptieprijs

Als emeritus hoogleraar heeft Bots veel meegemaakt. Wat zijn voor hem de hoogtepunten uit de afgelopen jaren? “De laatste tien jaar heeft Nyenrode zeker vier keer de VRC-scriptieprijs gewonnen. De Vereniging van Registercontrollers kiest uit alle ingezonden scripties van controllersopleidingen de beste. We zijn inmiddels een van de grootste opleidingen in dit vakgebied. Daarmee groeit ook de uitdaging om de kwaliteit hoog te houden. Ik vind het mooi om te zien dat dat lukt. Maar het ultieme hoogtepunt zijn toch wel de diploma-uitreikingen. Het moment waarop iemand na jaren hard werken vol trots een diploma in ontvangst neemt, daar gaat niets boven.”