Zet volgende generatie centraal bij ieder besluit dat je neemt

“Neem beslissingen altijd met het oog op volgende generaties en vooral: maak intern bespreekbaar waar het kan schuren met korte termijn winstdoelstellingen.” Dat zegt prof. dr. mr. Désirée van Gorp, hoogleraar aan Nyenrode Business Universiteit en één van de sprekers in het Customized Executive ESG Program van het ESG Innovation Institute, waarbij ESG staat voor Environment, Social, Governance. In haar college gaat zij dieper in op het onderwerp missie gedreven besluitvorming en innovatie.

De term missie gedreven betekent voor Van Gorp het hebben van een doel en visie op hoe jouw organisatie een positieve bijdrage kan leveren aan de belangrijke transities waar we in onze maatschappij voor staan. “Denk aan een bedrijf als Dopper, dat is opgericht om onder andere met een herbruikbare waterfles de tsunami van plastic afval tegen te gaan. Er is een verschuiving gaande in verantwoordelijkheid van ‘geen schade toebrengen aan de omgeving’ naar ‘proactief positieve impact hebben op de omgeving’.”

Volgende generatie

Binnen de programma’s van het ESG Innovation Institute doen bestuurders kennis en inzichten op om organisatieveranderingen door te voeren met een positieve impact op mens, planeet en maatschappij. Missie gedreven besluitvorming moet hier dan ook worden gezien in de context van innovatie en digitalisering. “De boodschap die ik tijdens mijn colleges meegeef, en die ik laatst ook terugkreeg van Sarah Oey, jongerenvertegenwoordiger bij de Verenigde Naties op het gebied van duurzame ontwikkeling, is dat je bij beslissingen in je organisatie altijd moet kijken naar de impact op de volgende generatie. Is de uitkomst van jouw beslissing op de lange termijn dan goed of slecht nieuws? Als je je laat leiden door het antwoord op deze vraag, wordt het makkelijker om besluiten te nemen.”

Missie gedreven besluitvorming is volgens Van Gorp om meerdere redenen relevant. “Allereerst is er de opkomst van het werknemers-activisme: medewerkers die hun waarden en normen willen terugzien binnen de organisatie waar zij werken. Bijvoorbeeld als het gaat om waarden en normen gerelateerd aan klimaat, arbeidsomstandigheden en mensenrechten. Talent behouden en aantrekken, is een tweede belangrijke reden om ESG-criteria te verankeren binnen je organisatie. Dat laatste is ook een voorwaarde om kapitaal aan te trekken, want steeds meer belangrijke geldschieters, zoals pensioenfondsen, verzekeraars en banken, stellen strenge eisen in het kader van maatschappelijke relevantie als het om hun investeringen gaat. Daarnaast liggen zij zelf ook onder het vergrootglas. Tot slot is het ook belangrijk om toegang tot bepaalde markten te krijgen of te houden, want als je niet voldoet aan bepaalde wet- en regelgeving, word je daarvan uitgesloten. Een license to operate begint daarom bij compliance.”

Ecosysteem

Van Gorp stelt dat iedere organisatie deelnemer is aan een ecosysteem, waarvan ook consumenten én concurrenten onderdeel zijn. Een organisatie kan volgens haar alleen succesvol zijn binnen een ecosysteem als er toegevoegde waarde is voor alle deelnemers op basis van een langetermijndoelstelling in de samenwerking. Succesfactoren daarbij zijn het expliciet maken van de toegevoegde waarde voor iedere deelnemer, het afstemmen van gedeelde normen en waarden waar je elkaar op mag afrekenen als er botsende belangen zijn, en een sterke vertrouwensbasis. Van Gorp: “Ook hier is het relevant om besluiten tegen de lat van volgende generaties te leggen. Ik zal een voorbeeld geven: consumenten maken deel uit van je ecosysteem en daar zie je dat welvaartsziektes, zoals obesitas, diabetes en bepaalde vormen van kanker, steeds vaker voorkomen. Je kunt je als organisatie dan afvragen of jouw product of dienst een negatieve- of een positieve invloed heeft op deze ontwikkeling. Heeft het een negatieve invloed? Dan zul je iets moeten veranderen.”

Veilige omgeving

Van Gorp ziet dat de deelnemers aan de programma’s van het ESG Innovation Institute in de praktijk vaak worstelen met missie gedreven besluitvorming en innovatie. Daarom schenkt zij in haar college veel aandacht aan de eerdergenoemde succesfactoren en reikt ze handvatten aan om hierover met elkaar in gesprek te gaan. “Mensen die grote veranderingen in gang zetten, kunnen ook vaak op tegenwerking rekenen. Het is belangrijk om in een organisatie een open cultuur te hebben waarin botsende belangen besproken kunnen worden. Bijvoorbeeld tussen korte termijn winstdoelstellingen en een positieve bijdrage aan zoiets als de energietransitie. Daarom zou je iedere medewerker binnen de organisatie in de gelegenheid moeten stellen om mee te praten over belangrijke beslissingen. Een veilige omgeving waarin niemand gestraft of bespot wordt voor het delen van zijn of haar ideeën, vragen, zorgen of fouten, is daarbij essentieel. In mijn college vraag ik deelnemers vaak wanneer ze zich in een controversiële situatie over hun normen en waarden hebben uitgesproken en wanneer niet. Het is belangrijk om deze botsende belangen te erkennen en herkennen en iedereen in de organisatie de ruimte te bieden stem te geven aan waarden en normen. Daar krijg je een gezondere organisatie van, wat nodig is om innovaties te initiëren en jouw organisatie relevant te laten zijn in de toekomst."