New Board Program alumnibijeenkomst: apen als spiegel voor organisatiegedrag

Op een verborgen plek in de natuur aan de rand van de Maarsseveense plassen kwam op 28 mei 2019 een groep alumni van het New Board Program bijeen om in gesprek te gaan met gedragspsycholoog Patrick van Veen. Van Veen is bioloog en doet onderzoek naar het gedrag van apen. Het gedrag van apen vertelt ons veel over ons eigen biologische oergedrag. En wat je daarmee kunt als bestuurder van een organisatie. Want wie gedrag van mensen effectief wil beïnvloeden moet het gedrag eerst begrijpen.

Patrick van Veen is oprichter van Apemanagement. Gebaseerd op zijn kennis als bioloog en de ervaring die hij had opgedaan, wilde hij kennis van apen en biologie gebruiken om leiders van organisaties inzicht te geven in organisatiegedrag en daarmee in de overeenkomsten tussen de werkvloer en de apenrots. Apen zijn sociale wezens en door onderzoek te doen naar het gedrag van apen leer je ook te kijken naar mensen. Zo levert het ‘vlooien’ van apen een belangrijke bijdrage aan het versterken van relaties. Daarom gelooft Patrick dat het voor organisaties gezond is als er meer ‘gevlooid’ zou worden.

Wisselende sociale structuren

‘Apen leven 24 uur per dag in dezelfde sociale structuur. Mensen wisselen veel vaker van sociale structuur. Mensen worden wakker, gaan naar hun werk en werken samen in een team en met klanten en hebben voortdurend  andere rollen en daarmee ook steeds andere normen en waarden. Zeker in de huidige tijd wordt de effectiviteit per sociale structuur/ groep daardoor minder. Hiermee dient ook op het gebied van leiderschap rekening te worden gehouden. Wat gebeurt er in de boardroom en vooral ook, wat gebeurt daarbuiten?

Binnen een groep gorilla’s is het sterkste mannetje altijd de grote baas. Hij wordt pas bedreigd als een nieuw mannetje de autoriteit wil overpakken of als de huidige baas niet meer voldoet aan de juiste competenties, zoals vruchtbaarheid of krachtig zijn. Zijn belangrijkste taken zijn namelijk de groep verdedigen én zorgen voor het nageslacht. Ook binnen organisaties blijft het van groot belang competenties te ontwikkeling en te stimuleren. Kijk goed binnen je organisatie welke competenties echt belangrijk zijn, juist ook voor de leiders(s)!

Bij de chimpansees bepaalt de ‘kingmaker’ wie de baas van de groep wordt, hij/zij zorgt ervoor dat die andere aap een machtspositie krijgt of kan behouden. In het bedrijfsleven werkt het precies zo. Zorg dat je binnen je bedrijf je ‘kingmaker’ herkent, dat kan veel politieke spelletjes voorkomen. Bij bavianen geldt een heel andere sociale structuur. Mannetjes en vrouwtjes hebben hun eigen kennis en expertises.

Binnen een groep bavianen worden coalities gevormd en is men samen sterk. Binnen het bedrijfsleven zou je dit kunnen vergelijken met LEAN management, alle medewerkers samen worden gezien als het hart van de organisatie. 

Kijk naar de buitenwereld!

Apensoorten overleven door zich steeds aan te passen aan hun veranderende leefomgeving. Deze uitdagingen hebben we in organisaties ook, maar welk gedrag hoort daarbij? Zelfsturing is momenteel een hot topic, maar is het een antwoord op de uitdagingen van de toekomst? Bestuurders nemen hun mensen vaak slecht mee in wat er in de buitenwereld gebeurt. Blijf als bestuurder naar buiten kijken en neem de mensen binnen je organisatie hierin mee. Wat is er echt nodig om mee te bewegen in een veranderende omgeving? Als je vaker naar de buitenwereld kijkt volgt vernieuwing vanzelf!’ aldus Patrick.

Patrick is ook voorstander van diversiteit in teams. Uit onderzoek bij apen blijkt steeds weer dat door verschillende leeftijdscategorieën apen bij elkaar te zetten, jonge en oudere apen rituelen van elkaar overnemen waardoor bijvoorbeeld kennis optimaal wordt overgedragen. Ook wordt er meer en anders naar de  buitenwereld gekeken omdat jong en oud in verschillende sociale structuren leven. Dus, wees als leider een lefgozer en zorg voor echte diversiteit binnen je organisatie.

Vlooien

Sociale contacten zijn voor mensen, net als bij apen, essentieel voor een goede samenwerking. Apen bouwen met vlooien vertrouwen en relaties op, mensen doen dit doormiddel van netwerken. Hoe wordt binnen jouw organisatie “gevlooid”? Biedt als leider ruimte in je organisatie om sociale relaties op te bouwen, dat is essentieel voor een goede samenwerking. Laat mensen met elkaar “vlooien”!

Na afloop van dit boeiende gesprek werd onder het genot van een drankje nog flink wat “nagevlooid” onder alumni van het New Board Program. De volgende bijeenkomst van de groep is gepland op 1 oktober 2019, met als key-note speaker mr. G. Makking, voorzitter van de Ondernemingskamer.