Accountingvraagstukken in Circulaire Economie

Deze week lanceerde een nieuwe coalitie voor circulaire accounting (CCA) een whitepaper over een pilot project van Dura Vermeer en de Provincie Overijssel. Dit project vormt een praktijkcase om te onderzoeken hoe je een ‘circulaire weg’ kan exploiteren als ‘Weg-as-a-Service’. De whitepaper laat zien hoe we financiering en verslaggeving in de circulaire economie kunnen aanpassen en hoe we op nieuwe manieren hierover na kunnen denken.

Discussies over contractvormen en de consequenties hiervan hebben nieuwe inzichten opgeleverd. Dura Vermeer wil graag het economisch eigendom van de weg behouden, terwijl het de functionaliteit (met andere woorden: het gebruik van de weg) levert als dienst aan zijn klant, de Provincie Overijssel. Dit levert een prikkel op voor de leverancier om de weg naar beste kunnen en expertise te onderhouden. En dat leidt uiteindelijk tot een hogere restwaarde.

De Coalitie Circulaire Accounting (CCA) is een samenwerking tussen Circle Economy, Sustainable Finance Lab, de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), Dura Vermeer, ABN AMRO, Rabobank, KPMG, Provincie Overijssel en wetenschappers van Erasmus Universiteit Rotterdam, Open Universiteit, Rijksuniversiteit Groningen, Nyenrode Business Universiteit  en Avans Hogeschool. De CCA is medegefinancierd door Nederland Circulair!

Verkoop of geen verkoop

“De fundamentele vraag is of er wel of geen verkoop plaatsvindt”, stelt de CCA. Financiële verslaggeving gaat over economisch eigendom en de overdracht van ‘risk en reward’. Wanneer aan het eind van de contractperiode het economisch eigendom wordt overgedragen aan de klant (in dit geval de Provincie Overijssel), dan verschijnt dit toch vanaf het begin op haar balans, net als bij een ‘gewone’ verkoop het geval zou zijn. Het alternatief is om expliciet het doorlopende karakter van de overeenkomst te benadrukken, waarbij geen overdracht plaatsvindt.

Deze eigendomskwestie heeft gevolgen voor het hergebruik van de weg en zijn materialen op het moment van ‘oogsten’ van de grondstoffen. Het stimuleert de eigenaar van de weg om de duurzaamheid en het onderhoud van de weg te optimaliseren evenals het (her)gebruik van grondstoffen. En dat kan zorgen voor een langere levensduur, lagere onderhoudskosten en een hogere restwaarde van de materialen.

Combineren van financiële constructies

Bovenstaande beslissing heeft belangrijke consequenties voor de balans van beide partijen en hoe zij de investering kunnen financieren. Als er geen verkoop plaatsvindt, moet onze traditionele financiële invalshoek veranderen. Een mogelijke oplossing is het combineren van projectfinanciering met een deel bedrijfsschuld (corporate debt), waardoor een andere vorm van financiering mogelijk wordt.

Een verrassende uitkomst is het feit dat de belangrijkste uitdaging bij deze case niet lag bij accounting. Het creëren van een financiële prikkel voor circulariteit is de leidende doelstelling. Het is de contractvorm die de circulaire prikkels tot uitdrukking brengt en die bepalend is voor de verdeling van risk en reward, risico en beloning. De daadwerkelijke accounting is uiteindelijk hieraan volgend.

Vervolgstappen

Het open source rapport (whitepaper) van de CCA over dit project is online voor iedereen beschikbaar. In 2020 werkt de CCA nog drie andere circulaire cases uit om obstakels in accounting, verslaggeving en waardering te identificeren en praktische oplossingen te bieden. De geleerde lessen van alle cases komen samen in een whitepaper.