Bureaucratie en wetenschap bij Nyenrodes derde PhD conferentie

In 2015 ontstond de wens onder PhD studenten van Nyenrode om jaarlijks onderlinge ervaringen uit te wisselen. Op woensdag 13 september kwamen faculteitsleden en studenten voor inmiddels de derde Nyenrode PhD Conferentie samen om te luisteren naar onderzoeksvoorstellen en presentaties van artikelen van PhD studenten. Prof. Dr. René ten Bos, Denker des Vaderlands, was keynote spreker en trapte af.

Rondom het thema ‘Bureaucracy & Science’ trapte Ten Bos af met een prikkelende stellingname over ‘bureaucratie’: “Er zijn allerlei sociale en historische redenen om bureaucratie in de samenleving te omarmen. Bureaucratie zorgt namelijk voor stabiliteit.” Ten Bos daagde daarop de PhD studenten uit: “Bureaucratie bestaat ook bij wetenschappelijk onderzoek. Het gaat dan onder andere over schrijven. Dát je schrijft wordt belangrijker dan wát je schrijft”.

Link met wetenschap

Ten Bos stelde dat bureaucratie leidt tot schrijven zonder de intentie te hebben dat stukken gelezen worden: “Een gemiddeld wetenschappelijk artikel wordt door 2,5 persoon gelezen. Ondanks het feit dat vrijwel niemand wetenschappelijke artikelen leest, wordt er toch vaak van je verwacht dat je er meer schrijft. Het is een beschermingsmechanisme van universiteiten, in een maatschappij waarin het leveren van producten steeds meer centraal staat, in plaats van het overdragen van kennis, wat eerder een service is.”

Twee benaderingen

Tot slot ging de Denker des Vaderlands in op twee benaderingen van de economie: het servicemodel zoals dat in Europa wordt gehanteerd, versus het productmodel uit de VS. Het servicemodel is volgens Ten Bos een bureaucratisch model, waarbij het leveren van services, door middel van interacties tussen mensen centraal staat. Interacties laten zich niet standaardiseren, ze zijn hooguit te controleren, stelt Ten Bos: “Het productmodel gaat júist om standaardisatie van interactieprocessen en het loskoppelen van productie en consumptie. Dit model komt uit de VS en wordt volop gedoceerd op business schools. Het is aan een opmars bezig in Europa, met verstrekkende gevolgen. De steeds hogere publicatie-eisen aan medewerkers van universiteiten zijn hier een uitwas van. Dit belemmert datgene waarvoor universiteiten ooit zijn opgericht: het leveren van een belangrijke service, het overdragen van kennis.”

Na de keynote speech discussieerden de deelnemers met elkaar over onder meerliteratuuronderzoek en data-analyses, socialisatieprocessen van junior accountants, het opzetten van empirisch onderzoek, horizontaal toezicht bij de Belastingdienst en sociale innovatieprocessen gebaseerd op burgerinitiatieven. Aan het eind van de dag vond een paneldiscussie plaats over het het proces van het publiceren van wetenschappelijke artikelen. Binnenkort wordt de datum bekend gemaakt voor de PhD conferentie in 2018.