Haico Ebbers: 'Het Westen zal niet langer dominant zijn'

Haico Ebbers, hoogleraar internationale economie aan Nyenrode Business Universiteit, waarschuwt dat het Nederlandse bedrijfsleven zich moet voorbereiden op een nieuwe economische wereldorde waarin het Westen niet langer dominant zal zijn. Hij benadrukt dat in deze veranderende realiteit meerdere systemen en handelsblokken naast elkaar zullen bestaan, en dat de opkomende markten de economische dynamiek zullen veranderen. “Het is tijd voor een andere kijk op internationale handel en globalisering, met minder marktdenken en meer overheidsinterventies,” stelt Ebbers. In de module van de Modulair Executive MBA: Global Impact Dynamics wordt ingegaan op deze verandering.

Ebbers, die in de jaren '80 en '90 economisch werd opgevoed in het neoliberale denken, geeft toe dat zijn opvattingen zijn veranderd. “Ik geloofde in efficiency, in globalisering, in een wereld die zou vallen voor ons superieure economische systeem. Nu zie ik dat anders,” zegt hij. Zijn recente boek, "Rise of the New Economic Powers and the Changing Global Landscape," reflecteert deze verschuiving in zijn denken.

Hij bekritiseert de raden van bestuur en commissarissen die vaak moeite hebben met het duiden van internationale ontwikkelingen en het onderscheiden van structurele en tijdelijke veranderingen. Ebbers merkt op dat deze groepen vaak een gebrek aan internationale economische kennis hebben, wat hun besluitvorming belemmert. “Er ontbreekt een goed beeld van wat er speelt. Er zijn ook veel vooroordelen,” zegt hij.

Ebbers voorspelt dat de economische macht van het Westen zal afnemen terwijl die van opkomende markten zoals China, India en Brazilië zal toenemen. “Voor het eerst in 300 jaar moeten we leren leven met de situatie waarin het Westen niet langer dominant is,” stelt hij. Hij verwacht dat de economie van China tegen 2050 anderhalf keer zo groot kan zijn als die van de Verenigde Staten, met aanzienlijke internationale implicaties zoals de mogelijke verhuizing van het hoofdkwartier van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) naar China.

Ebbers benadrukt dat de tijd van hyperglobalisering, gekenmerkt door open markten en felle concurrentie, voorbij is. In plaats daarvan voorziet hij een “smart globalization,” waarbij regionale handelsblokken met eigen kenmerken en normen belangrijker worden. “We houden vertrouwen in de markt en open grenzen ten behoeve van handel en investeringen, maar we moeten leren leven met landen en handelsblokken die af en toe op de rem trappen,” legt hij uit.

Hij ziet deze veranderingen niet als een bedreiging voor het Westen, maar als een uitdaging om zich aan te passen. “We hebben lang gedacht dat we de wereld onze normen en waarden op konden leggen. Of sterker nog: dat men die vrijwillig zou overnemen,” zegt Ebbers. Hij benadrukt dat bedrijven moeten accepteren dat er elders andere regels gelden en dat zij zich zullen moeten aanpassen aan deze nieuwe realiteit. “China hanteert gewoon zijn eigen regels. En wij gaan China niet veranderen. Het is eerder omgekeerd: als jij iets in China wil gaan doen, zal China jóú veranderen,” aldus Ebbers.

In Nederlandse bestuurskamers ontbreekt vaak het besef van de snelheid en impact van deze veranderingen, merkt Ebbers op. Hij pleit voor meer aandacht voor lange termijn ontwikkelingen en macro-economische kennis in de raden van commissarissen. “Er is in Nederlandse boardrooms ook weinig besef van de snelheid van de veranderingen,” zegt hij, wijzend op de focus van het Midden-Oosten op de economische opkomst van Saoedi-Arabië als voorbeeld.

Ebbers concludeert dat de opkomst van nieuwe economische machten niet betekent dat het Westen gedoemd is te vallen, maar dat er grote kansen zijn als men bereid is zich aan te passen aan de veranderende wereldorde. “De groei van de een hoeft niet ten koste te gaan van de groei van de ander. Dat betekent dat deze nieuwe economieën ook grote kansen bieden voor onze bedrijven. Alleen je zult je wel moeten aanpassen,” besluit hij.