"Het verbeteren van de bedrijfsperformance vraagt om een holistische benadering"

Hoewel uit literatuur blijkt dat het combineren van resources de prestatie van een organisatie verbetert, laat het promotieonderzoek van Soerin Bipat zien dat dit in de praktijk niet altijd het geval is. “Ook de organisatiecultuur kan een belangrijke rol spelen.”

Het promotieonderzoek van Bipat richt zich op de vraag in hoeverre IT capability een onderscheidend effect heeft voor zowel organisaties met een winstoogmerk als organisaties zonder winstoogmerk. Met IT capability wordt de manier bedoeld waarop een organisatie informatietechnologie inzet in combinatie met overige resources. Het gaat dan niet alleen om de technologie zelf, maar ook om de organisatorische structuren, governance en strategie die ervoor zorgen dat IT als geheel bijdraagt aan de doelstellingen van de organisatie. “De theorie veronderstelt dat als een organisatie verschillende resources combineert, dit tot meer succes leidt. Ik was heel benieuwd of dit in de praktijk ook zo uitpakt.”

Combinatie van elementen

Bipat illustreert zijn onderzoek aan de hand van een voorbeeld. “Stel je een voetbalteam voor met een coach die spelers mag selecteren, de trainingen verzorgt en de opstelling in het veld bepaalt. De verwachting is dat een juiste combinatie van deze elementen leidt tot meer overwinningen. Maar daarmee wordt voorbijgegaan aan de vraag om wat voor voetbalteam het eigenlijk gaat. Hebben we het over een club die meespeelt in de Champions League of over een amateurclub? En zal dezelfde aanpak bij beide clubs ook tot hetzelfde resultaat leiden? Met die bril op heb ik ook naar de organisaties in mijn onderzoek gekeken.”

IT-competenties

Aan de hand van een literatuuronderzoek, voerde Bipat een meta-analyse uit om het concept van IT capability te verfijnen. Dit resulteerde in vier IT-competenties: werknemers IT-competentie, samenwerking tussen business en IT-competentie, relationele IT-competentie en technische IT-competentie. Deze competenties verwijzen naar de vaardigheden, kennis en ervaring die individuen of teams binnen een organisatie hebben om IT-gerelateerde taken uit te voeren.

Raamwerk

Om meer inzicht te krijgen in de relatie tussen IT capability en organisatieprestatie, maakte Bipat gebruik van een resource-based view. Dit raamwerk gaat ervan uit dat managers middelen selecteren en deze effectief inzetten om concurrentievoordeel te behalen en te behouden. Om de relatie tussen IT capability en organisatieprestatie te theoretiseren, zette Bipat een vragenlijst uit onder managers van organisaties mèt winstoogmerk en van organisaties zonder winstoogmerk.

Verschillen

“Mijn onderzoek toont aan dat er een verschil is in de relatie tussen IT-competenties en organisatieprestaties tussen winstgevende en niet-winstgevende organisaties. Bij niet winstgevende organisaties is een positief verband aangetoond tussen de IT-competentie van werknemers en de organisatieprestaties. Dit betekent dat organisaties die investeren in de IT-competenties van hun werknemers, betere prestaties laten zien. Dit verband is niet gevonden bij winstgevende organisaties. Dit suggereert dat de IT-competentie van werknemers op zichzelf geen significant effect heeft op de prestaties. Wanneer IT-competenties worden gecombineerd, verandert dit beeld. Bij winstgevende organisaties heeft de combinatie van verschillende IT-competenties een versterkend effect op de prestaties terwijl je bij niet winstgevende organisaties juist een verzwakkend effect ziet.” Waarom dit is moet nog onderzocht worden, maar Bipat heeft wel een vermoeden. “Ik denk dat non-profit bedrijven op een gegeven moment tegen grenzen aanlopen. Het combineren van resources kan processen namelijk ook extra complex maken en daarmee leiden tot vertraging of een verkeerde implementatie.”

Organisatiecultuur

Bipat keek ook naar de invloed van organisatiecultuur op de organisatieprestatie, en dan met name naar organisaties met een op controle georiënteerde cultuur versus organisaties met een flexibele cultuur. “Een start-up bijvoorbeeld, is vaak veel kneedbaarder en dus flexibeler dan een marktgeoriënteerde organisatie die sterk afhankelijk is van wet- en regelgeving, zoals een bank (controle georiënteerd). Uit mijn onderzoek blijkt dat met name een op controle georiënteerde cultuur de technische IT-competentie van een organisatie met winstoogmerk kan verzwakken.” Bipat pleit daarom voor een holistische benadering als het gaat om het verbeteren van de bedrijfsperformance. “Vergelijk het met een zware steen die je vooruit wilt rollen. Je kunt dan allerlei middelen inzetten om dit proces sneller te laten verlopen, maar als er iets mis is met de ondergrond, schiet je daar weinig mee op. Die ondergrond kun je vergelijken met de organisatiecultuur. Voor bedrijven is het belangrijk dat ze niet alleen op KPI’s sturen, maar ook oog hebben voor ondermijnende factoren.”