Jan Bots - 'Olivier L: strafverzwaring vanwege zijn functie als controller'

Jan Bots is hoogleraar Controlling aan Nyenrode Business Universiteit en directeur van de controllersopleidingen op Nyenrode. Hieronder bespreekt hij een recente uitspraak in de vastgoedfraude strafzaak tegen Olivier L.

Door Jan Bots

Deze week werd ik door een collega gewezen op een gerechtelijk vonnis waarbij het feit dat de persoon controller was een rol speelde in de strafmaat. Strafzaken en veroordelingen volg ik meestal niet zo erg, maar dit vonnis en de achtergrond daarvan zijn relevant voor controllers. Uit dit vonnis en de eraan ten grondslag liggende strafzaak blijkt ten eerste hoezeer de functie ‘controller’ betekenis heeft gekregen in Nederland, ook in de rechterlijke macht. Ten tweede komen de gevolgen hiervan naar voren, namelijk dat de normen voor financiële malversaties voor controllers strenger zijn dan voor andere functionarissen. Controllers worden dan ook zwaarder gestraft als zij deze normen overtreden dan anderen.

Wat is het geval?
Het Financieele Dagblad (FD) berichtte 26 juni 2015 over een vonnis in de vastgoed-fraude (de Klimop-zaak). ‘De voormalig controller en oud-financieel directeur van Bouwfonds, Oliver L. moet 6,7 miljoen terugbetalen. Dit heeft de rechtbank in Haarlem … afgelopen dinsdag besloten’.

Dit is een uitspraak in een zogeheten ontnemingsprocedure van het Openbaar Ministerie tegen L.. Een ontnemingsprocedure is erop gericht om een veroordeelde het wederrechtelijk verkregen voordeel te ontnemen.

De grond voor deze ontnemingsprocedure ligt in de uitspraak in de eerdere strafzaak tegen Olivier L. Het FD schreef hierover op haar site (www.fd.nl): ‘Olivier L. is eerder dit jaar in hoger beroep al tot vijf jaar onvoorwaardelijk celstraf veroordeeld vanwege zijn aandeel in de vastgoedfraude. … Dat was een aanzienlijk zwaardere straf dan de drie jaar cel die de rechtbank in Haarlem in eerste instantie aan L. had opgelegd.

Het hof motiveerde de strafverzwaring voor L. met het argument dat juist bij de functie van controller een werkgever ervan uit moet kunnen gaan dat iemand zijn werk goed doet. De controller L. daarentegen knutselde spookfacturen en nepovereenkomsten in elkaar om het onrechtmatig wegsluizen van miljoenen euro’s bij zijn werkgever een schijnbaar legitiem aanzien te geven. De uitvoering van zijn werkzaamheden stond volgens het hof haaks op wat een bedrijf van een controller mag verwachten. Dat rekende het hof hem zwaar aan.’

Blijkens dit vonnis worden bewuste oplichting en vervalsing controllers zwaarder aangerekend dan andere werknemers.

Wat betekent dit nu allemaal?
(1) Controllers worden ook door de rechter als aparte beroepsgroep gezien met speciale kennis en verantwoordelijkheden op financieel terrein.
(2) Van controllers mag dan ook meer dan van anderen verwacht worden dat zij op financieel terrein zuiver opereren. Als dat niet zo is, dan wordt hen dat zwaarder aangerekend dan andere functionarissen en worden zij zwaarder gestraft.

Bovenstaande illustreert de emancipatie van controlling als beroep. Dat betekent erkenning voor de controller. En die erkenning brengt direct bijzondere verantwoordelijkheden met zich mee.

Herkent u dit?