Het is fijn om goed leiding te krijgen. Dat betekent dat iemand een omgeving en voorwaarden creëert waarin je je kwaliteiten optimaal kunt inzetten en tot je recht komt. Je hoort nog wel eens zeggen dat veel mensen zich ondanks hun leidinggevende ontwikkelen, maar dat is natuurlijk niet je inzet als je laatstgenoemde rol op je neemt. Leiding geven aan professionals kan daarbij als een vak apart worden ervaren. Wij gaan hier wat dieper in op de zorgprofessional en dat zijn overwegend mensen met ambitie en hart voor de zaak, die ongestoord willen kunnen werken en hun eigen verantwoordelijkheid dragen. Wat wil je nog meer?
De zorgprofessional
In zijn boek “Coaching as a Leadership Style – The Art and Science of Coaching Conversations for Healthcare Professionals” gebruikt Robert Hicks de term ‘elite professionals’. Hiermee wil hij aangeven dat het snijpunt van een prestigieus beroep en de individuele drijfveer om kwalitatief hoogstaande prestaties te leveren een bepaald soort mensen aantrekt. Om aan hen leiding te geven, zegt hij, is het zaak hen te begrijpen.
Hier volgen enkele kenmerken die hij noemt:
• Motiveren zichzelf door een betekenisvolle uitdaging.
• Zijn ambitieus en competitief – niet alleen onderling maar ook naar zichzelf.
• Zoeken autonomie en controle. Dit houdt o.a. in dat zijzelf willen kunnen bepalen of de gestelde doelen en de weg waarlangs deze bereikt worden de juiste zijn. Delegeren kan daardoor lastig voor hen zijn (controleverlies).
• Willen actiegerichte feedback en om deze te accepteren moet hij van een gerespecteerde bron komen.
• Geven weinig feedback aan anderen vanuit de overtuiging dat ook anderen intrinsiek gemotiveerd moeten zijn en feedback alleen nodig is, wanneer er iets verkeerd gaat.
• Hebben dikwijls meer opties, ook buiten de organisatie.
Kortom, het zijn goed opgeleide mensen met onmisbare kennis en vaardigheden, een grote inzet en een drive om succesvol in hun vak te zijn.
Het risico
De professionals kunnen naar het uitgangspunt tenderen dat het management voor hen werkt. Als leider word je al snel ervaren als iemand die zich onterecht met zaken bemoeit en zeurt. Op hun eigen vakgebied zijn de professionals degenen die het ‘t beste weten. Dit is echter niet zonder meer het geval voor alles wat er in en buiten de organisatie speelt en moet gebeuren. Hier ligt het gevaar van een botsing op de loer. Als management heb je met een buitenwereld te maken die steeds andere eisen stelt. Voor je het weet gaat de zorgprofessional de leider zien als iemand die hem voor de voeten loopt en de leider de zorgprofessional als een koppige dwarsligger. Hoe creëer je hier een verbinding?
De uitdaging voor de leider
De uitdaging voor de leider is het om de zogenaamde “Righting Reflex” (Hicks) de kop in te drukken. In de zorgwereld is de behoefte om anderen te helpen nog wel eens sterker aanwezig dan elders en deze reflex komt hieruit voort. Het is de vaak automatisch opkomende drang om iemand te helpen door oplossingen aan te reiken, advies te geven en te corrigeren wat verkeerd is. Deze reflex roept bij anderen en zeker bij professionals juist weerstand op. In plaats daarvan is het de kunst om echt open te luisteren. Geen eigen oplossingen in het hoofd hebben. Elkaar ontmoeten in de gedeelde waarden. De kracht en talenten van de professionals optimaal inzetten door een ander soort gesprekken te voeren waardoor er gezamenlijke creativiteit is. Tijd nemen, het gesprek managen, het denken en de bevlogenheid van de professional mobiliseren om zelf organisatorische antwoorden te vinden, hem/haar medeverantwoordelijk maken voor de organisatiedoelen, faciliteren naar oplossingen. Dit is een coachende stijl, die met name in de gesprekskwaliteit tot uiting komt. Het is fijn om goed leiding te krijgen – dat gun je zorgprofessionals ook!