“Er is een maatschappelijke revolutie bezig”, zegt Bob de Wit, hoogleraar Strategic Leadership aan Nyenrode Business Universiteit. De economische waardecreatie verschuift bijvoorbeeld van massaproductie naar meer lokaal. En dat zal zijn uitwerking hebben op de logistiek.” Logistiek leiders moeten zich daar bewust van zijn en strategische keuzes gaan maken, vindt hij.
Bob de Wit plaatst de verandering die nu plaatsvindt in historisch perspectief. “Heel vroeger waren boeren en landbouw het belangrijkst en was de maatschappij daarop gebaseerd. Later nam de handel die rol over en werden steden belangrijk. Vanaf midden 19e eeuw kwamen de industrie en de massaproductie op, en sindsdien is de maatschappij daarop ingericht, ook nu nog. Alleen zijn de grootste bedrijven van nu geen productiebedrijven meer. Die vind je in Big Tech, Big Food en Big Pharma. De economische waardecreatie vindt dus niet meer plaats in massaproductie en daardoor ontstaat er een andere samenhang. Daarom is het nu onrustig.”
De digitale revolutie
De veranderingen worden aangejaagd door nieuwe technologieën, zoals data analytics, machine learning, 3D-printing en blockchain. Onder invloed daarvan ziet De Wit twee tendensen. Aan de ene kant worden bedrijven nog groter en nog globaler, wat mogelijk wordt gemaakt door technologie. Maar aan de andere kant maken technologieën de productie juist regionaler.
Neem nu 3D-printing. Daarmee wordt productie kleinschaliger en regionaal. “Bij Damen Shipyards zijn ze bijvoorbeeld bezig met het printen van scheepsschroeven. Dat is nu nog te duur, maar in de komende jaren gaat daar verandering in komen. Dus gaat de fabriek voor scheepsschroeven verdwijnen, en dat heeft gevolgen voor de logistieke keten. De grondstoffen gingen eerst naar de fabriek, waarna de scheepsschroeven naar de verschillende werven moesten worden getransporteerd. In de toekomst moeten de grondstoffen direct naar de werf. Dat laat zien dat de logistiek heel erg gerelateerd is aan de industriële massaproductie en dat die nu heel erg gaat veranderen.”
Zie het onder ogen
Wat de gevolgen van de revolutie zijn, verschilt heel erg per sector, denkt De Wit. “Want het scheelt nogal of je in de auto’s zit, in de scheepsbouw of in de voeding. Je moet weten hoe de trends doorspelen in jouw sector, wie je klanten zijn. Dan kun je inschatten hoe de nieuwe stromen gaan lopen. Maar dat er koerswijzigingen komen in heel veel sectoren is zeker.”
Voor leiders betekent dit dat ze trends strategisch moeten inschatten en dat ze strategische keuzes moeten gaan maken. “Meestal hebben ze meerdere opties, maar ze moeten wel onder ogen zien in welke tijd ze leven. Dat is een andere tijd dan de afgelopen 50 jaar. Toen was het allemaal redelijk stabiel en voorspelbaar, er was groei, schaalvergroting en professionalisering. Maar nu gaan we een tijd tegemoet van recessie en hyperinflatie. Ook dat heeft gevolgen voor de logistieke keten.”
Een ander leiderschap
Er zullen dus heel fundamentele keuzes gemaakt moeten worden over het businessmodel. “Je moet altijd je bestaande businessmodel blijven verbeteren. Maar nu is het meer dan ooit van belang dat je ook door redeneert wat de gevolgen zijn van de keuzes die je maakt. Dan kan het zijn dat je een heel ander bedrijf wordt. Dat is veel fundamenteler dan we de afgelopen 50 jaar gewend zijn en het vergt ook een heel ander leiderschap.”
Samen met andere experts spreekt Bob de Wit op de collegereeks Logistiek Leiderschap. In zijn bijdrage gaat hij in op wat bovenstaande allemaal voor jou betekent en hoe je dit kan oppakken.
Dit artikel is eerder verschenen bij Logistiek Academy.