Spreek jij de taal van de ander?

Wat zijn de kernwaarden binnen een bedrijf? En welke hebben voorrang? Is respect hebben voor mensen zoals ze zijn belangrijker dan zorgen voor een gezonde levensstijl? Welke rol kan je als Arbo-functionaris spelen bij het bepalen van de kernwaarden en de keuzes daarin?

Een preventiemedewerker kwam eens met een prachtig plan. In een onderzoek had hij gelezen over een manier om miljoenen te besparen: laat alle medewerkers vergaderen aan statafels. Het resultaat: de vergaderingen duren een heel stuk korter, en de medewerkers houden tijd over voor nuttigere zaken. Klare taal.

Het plan was inderdaad prima maar dat gold niet voor de presentatie. De medewerker stapte naar de financieel directeur met de boodschap: moet je niet alle tafels vervangen door statafels? Dus kreeg het plan niet de aandacht die het verdiende. Want de CFO had net 30.000 euro geïnvesteerd in het huidige meubilair en trok niet nog eens 20.000 euro extra uit zijn portemonnee.

Spreek de taal van de CFO: begin met één tafel

Dat kan anders, zegt Willem van Rhenen. Hij is hoogleraar Bevlogenheid en Productiviteit aan Nyenrode Business Universiteit en heeft zich verdiept in de communicatie met directeuren. “Die preventiemedewerker had moeten weten dat de initiële kosten van al die tafels veel te hoog waren. Hij had dus eerder moeten voorstellen om voorzichtig te beginnen met één tafel van 500 euro. Pas als zoiets rendement oplevert, wordt een CFO enthousiast voor vervolgacties. Houd er rekening mee dat iedereen binnen een bedrijf vooral druk is met zijn eigen zaken. Er zijn maar weinig mensen die reflecteren: wat is op lange termijn verstandig en wat niet?”

Financiële mensen denken in getallen en spreadsheets

Want volgens Van Rhenen spreekt zo’n CFO zijn eigen taal. "Financiële mensen denken in getallen en spreadsheets. Dus moet je hen niet benaderen met een tekst als: ‘Dit is goed voor je bedrijf. Als je dit uitvoert, zou dat je sieren.’ Die woorden zijn heel geschikt voor een HR-manager, maar niet voor financiële mensen. Om hun taal te spreken moet je een businesscase bouwen: dit gaan onze plannen je kosten, maar dit leveren ze op. En let wel: dan moet je je ook verdiepen in de financiële situatie van het bedrijf. Je moet weten wat er binnenkomt en er weer uitgaat. Dus bekijk voor zo’n gesprek minstens de jaarrekening."

Ook de CEO spreekt een eigen taal, net weer anders

Wat geldt voor een CFO, gaat ook op voor een CEO. Ook die spreekt een taal – en die klinkt weer net anders. Dat ondervond Van Rhenen een tijd geleden geleden. "Ik was op bezoek bij een directeur van een grote onderneming en ik zag direct dat hij ergens mee zat. Eerst wilde hij daar niet over praten, maar toen ik een beetje aandrong, barstte hij los. In zijn branche zaten de medewerkers de hele dag op hun stoel en werden ze steeds dikker. Niet goed voor hun gezondheid, niet goed voor de verzuimcijfers. 'Die mensen moeten echt afslanken, maar ik krijg het niet voor elkaar.'"

Van Rhenen is ook Chief Health Officer bij Arbo Unie. Hij had kunnen wijzen op zijn dienstverlening. "Als een werkgever zoiets vraagt, moet je als arbodienst een levensstijlpakket klaar hebben liggen. Heb je dat niet, dan leg je het af tegen allerlei re-integratiebedrijven en lifestyleadviseurs. Maar toch was het in dit geval geen goed idee. Sterker nog, als ik was gaan verkopen, was hij meteen afgehaakt. Want hij had al allerlei programma’s geprobeerd maar zonder succes."

Je verdiepen in de kernwaarden van een bedrijf

Daarom hield Van Rhenen zijn folders in zijn koffertje. Hij kwam niet met een reclamepraatje, maar trok de discussie naar een hoger niveau, in de taal van de CEO. "Van tevoren had ik me verdiept in de visie en de missie van het bedrijf, in de kernwaarden. En een van die kernwaarden luidde als volgt: wij respecteren onze mensen zoals ze zijn."

"Dat legde ik tijdens dat gesprek op tafel: aan de ene kant heb jij opgetekend dat je die mensen in hun huidige toestand respecteert, aan de andere kant wil je ze laten afslanken. Hoe kan je dat met elkaar rijmen? En misschien nog belangrijker: wat denken je mensen hiervan? Als jij A zegt en vervolgens B doet, voelen mensen dat haarscherp aan. Dan kiezen ze waarschijnlijk voor C – en dat is niet wat jij wilt."