Waarom je je collega's mist: 'ze dagen je uit en helpen relativeren'

Je collega's zijn makkelijk voor lief te nemen: ze zijn er immers altijd. Maar nu we steeds meer thuiswerken, beginnen we ze toch te missen. Hoe zit dat?

Een gezellig praatje bij de koffieautomaat of lunch, even langslopen voor een snelle vraag of een bemoedigende klop op de schouder. Nu we met z'n allen thuiswerken en afstand moeten houden, zijn het dit soort kleine contactmomenten die we missen met onze collega's.

Dat gemis is echt niet alleen voorbehouden aan mensen die alleen wonen en door de huidige crisis nauwelijks andere mensen zien, benadrukt Paul van Lange, hoogleraar Sociale Psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Je sociale netwerk bestaat naast vrienden en familie ook uit mensen die je terloops kent."

“Hoe leuk je partner, huisgenoot of familielid ook is: het is óók fijn om met iemand anders te praten.”

Je collega's, mensen uit je sportteam, de barista in een koffiebar: allemaal zijn ze belangrijk voor je sociale steun. Want hoe leuk je partner, huisgenoot of familielid ook is: het is óók fijn om met iemand anders te praten.

Relativeren door gesprekken

Die 'zwakkere banden', zoals ze in de wetenschap aangeduid worden, hebben sociale voordelen, legt Willem van Rhenen uit. Hij is bedrijfsarts bij ArboUnie en hoogleraar bevlogenheid en productiviteit aan de Nyenrode Universiteit.

"Je vrienden en familie zijn vaak gelijksoortig denkende mensen. Doordat je collega's vaak verschillend over dingen denken, word je uitgedaagd door andere meningen." Dat helpt niet alleen bij het vormen van je eigen mening, maar ook bij het relativeren. "Je praat met elkaar over zaken en leert op die manier anders tegen dingen aankijken."

Dat kan zeker in tijden van onzekerheid goed van pas komen. "Je zit ergens mee en hebt het er met iemand over. Diegene houdt even een opbeurend praatje, waardoor je je angst van je af kan praten. Dat doe je toch niet snel via een videoverbinding." Bovendien werkt het stressreducerend om even stoom af te blazen.

Verbinding staat onder druk

Het zijn de terloopse gesprekjes die werknemers veelal missen, blijkt ook uit verschillende onderzoeken. De ArboUnie zag onder vijfhonderd ondervraagden dat een op de acht medewerkers het thuiswerken minder plezierig vindt. Een van de voornaamste redenen: het gebrek aan sociale interactie.

“Vaardigheid, autonomie en verbinding zijn basisbehoften. Vooral die laatste staat nu onder druk, waardoor mensen langzaam leeglopen.”
Willem van Rhenen, hoogleraar productiviteit

Het missen van die sociale effecten kan volgens Van Rhenen sombere en depressieve gevoelens ontwikkelen. "Zeker in deze context, waar veel niet mag en kan, gebeurt dat sneller." Bovendien heeft het gevolgen voor de motivatie op werk, ziet Van Lange. "Je praat met anderen over je vak, vraagt hoe zij bepaalde dingen aanpakken. Zo doe je inspiratie en nieuwe energie op om weer verder te werken."

Om die energie vast te houden en bevlogen te blijven, stelt Van Rhenen dat er drie basisbehoeftes zijn. "Vaardigheid, autonomie en verbinding. Vooral die laatste staat nu onder druk, waardoor mensen langzaam leeglopen."

Digitaal borrelen

Verschillende bedrijven proberen het gebrek aan sociale interactie tegen te gaan door virtuele koffiemomenten, lunches of borrels te organiseren. "Maar dat wordt toch als te georganiseerd en onnatuurlijk ervaren", aldus Van Rhenen.

Van Lange vult aan. "Vergelijk het met een gewone borrel. Je loopt even rond, maakt een praatje met de ene collega, een grapje met de ander. Nu is het een virtueel kringgesprek. Ook leuk, maar niet hetzelfde."

Van Lange stelt voor om tóch een-op-een videocalls te organiseren met je favoriete collega. "Ga digitaal samen lunchen, als aanvulling op de groepsgesprekken met collega's."