Veerkracht van ondernemingen

Resilience is een hot topic voor CEO’s en ondernemers. Van pandemie tot energiecrisis, en van geopolitieke ontwikkelingen tot snel veranderend consumentengedrag: bedrijven zoeken naar de beste manier om hun veerkracht te versterken. ‘Bouncing back better’ is volgens adviesbureau McKinsey in deze onzekere tijden één van de belangrijkste thema’s in de bestuurskamer. Op Nyenrode houdt associate professor dr. Stefanie Beninger, zelf alumna van onze business universiteit, zich bezig met het onderwerp. Zij benadert het onderwerp vanuit systeemperspectief.

Vijf vragen aan Stefanie Beninger

1. Is resilience niet een beetje een ‘buzz word’?

“Dat is het zeker, maar dat heeft ook een reden. Voor de COVID19-pandemie stonden bedrijven al voor grote en onverwachte uitdagingen, maar die onzekerheid is sinds de pandemie alleen maar toegenomen. Voor een duurzame toekomst als bedrijf – en zelfs als maatschappij – zullen we meer te weten moeten komen over de succesfactoren voor resilience.

"Opvallend genoeg is er nog weinig onderzoek gedaan naar resilience vanuit een systeemperspectief."

Opvallend genoeg is er nog weinig onderzoek gedaan naar het fenomeen vanuit een systeemperspectief. Met ons onderzoek op Nyenrode willen we dat gat deels vullen, met een focus op de veerkracht van het systeem waar een organisatie onderdeel van uitmaakt.”

2. Hoe moet je dat zien, zo’n systeembenadering?

“Een bedrijf staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van een complex netwerk van klanten, leveranciers, concurrenten, de samenleving als geheel. Dus ook je veerkracht wordt gemaakt of gebroken in samenhang met andere actoren in het systeem. Door naar dit hele netwerk, het hele systeem te kijken, bouwen we een beter, meer integraal beeld op van hoe resilience werkt. Welke beslissingen in het systeem hebben een positieve of negatieve impact? Wat is er nodig aan middelen en capaciteiten om met verstoringen in het systeem om te kunnen gaan? Welke acties – en door wie – beperken de gevolgen van een verstoring het beste?”

3. Hoe doe je onderzoek naar resilience?

“We kiezen voor een kwalitatief onderzoek over een langere periode. Ik wil zoveel mogelijk van de spelers in het systeem zélf horen hoe zij met verstoringen omgaan. We verzamelen best practices en stellen op basis daarvan proposities op, die we in verschillende systemen kunnen toetsen. Want ook al zijn er grote verschillen tussen systemen, we zien wel rode draden in zaken die bijdragen aan resilience.

"Spaargeld en mensen in je netwerk kunnen je helpen als het tegenzit. In feite geldt dat voor ondernemingen net zo."

Het helpt bijvoorbeeld om over voldoende resources te beschikken. Dan heb ik het niet alleen over financiële middelen, maar ook over bijvoorbeeld human resources of social resources, maatschappelijk draagvlak. Dat is voor jou persoonlijk niet veel anders; spaargeld, een goede relatie met je buren, mensen in je netwerk die kunnen helpen als het tegenzit, in feite geldt dat voor ondernemingen net zo.”

4. Waarom de focus op kleine en middelgrote ondernemingen?

“Vooral omdat zij niet alleen gevoelig zijn voor grote verstoringen, zoals klimaatverandering, technologische veranderingen en de gevolgen van internationale conflicten, maar ook voor kleine verstoringen, zoals de ziekte van een ondernemer of de uitval van een machine. Sommige verstoringen spelen op korte termijn, terwijl andere een langdurige impact hebben.

In eerder onderzoek interviewden we 70 ondernemers in één wijk. Op basis daarvan heb ik al inzicht kunnen krijgen in welke verstoringen kunnen optreden, hoe zij daar alleen of samen op reageerden en hoe dat hun resilience op gemeenschaps- en op ondernemingsniveau versterkte. In ander onderzoek, waarbij ik 30 kleine winkels in een straat in Myanmar onderzocht, kwam bijvoorbeeld al naar voren hoe relevant het kan zijn als concurrenten samen werken zodra zich een verstoring aandient.”  

"Mijn slogan voor dit onderzoek is: resilience is needed to not just survive, but thrive. De wereld blijft veel volatieler en daar zullen we mee om moeten leren gaan."

5. Waarom is het belangrijk dat dit onderzoek op Nyenrode plaatsvindt?

“Als we resilience theoretisch beter begrijpen, kunnen we er praktisch veel gerichter aan bouwen, dat is mijn stellige overtuiging. Mijn slogan voor dit onderzoek is ook: resilience is needed to not just survive, but thrive. De wereld blijft veel volatieler en daar zullen we mee om moeten leren gaan. 

"Door het versterken van je resilience, werk je aan een duurzame toekomst voor je bedrijf en voor het systeem waar je onderdeel van uitmaakt, en bouw je uiteindelijk mee aan een duurzame wereld."

Op Nyenrode leiden we verantwoordelijke leiders van de toekomst op. Het is voor hen belangrijk te begrijpen wat je kunt doen om de resilience van je organisatie én het netwerk van je organisatie te versterken. Leren omgaan met onzekerheden en het bieden van handelingsperspectieven, dat is belangrijk in ons onderwijs en daar kunnen we met dit onderzoek aan bijdragen.

Ook voor beleidsmakers zijn deze inzichten relevant: hoe werken ondernemingen en het netwerk er omheen samen om sterker te staan.  We praten uiteindelijk over het concurrerend vermogen van onze economie. Door het versterken van je resilience, werk je aan een duurzame toekomst voor je eigen bedrijf en voor het systeem waar je onderdeel van uitmaakt, en bouw je uiteindelijk mee aan een duurzame wereld.”

Over Stefanie Beninger

Dr. Stefanie Beninger is universitair hoofddocent Marketing aan Nyenrode Business Universiteit en een 4.TU Resilience Scholar. Ze is lid van het expertisecentrum Marketing & Supply Chain Management.

Beninger heeft een PhD in Marketing van Simon Fraser University (Canada) en een MBA van Nyenrode Business Universiteit. Ze heeft ook Executive Education-certificaten behaald aan de Harvard Business School en de Kellogg School of Management.